Webriti Demo - Kenniscentrum Argos

De oudere hond

Na de fases van de puppytijd met scherpe tanden en zindelijkheidstraining, de puberteit met de vele hormonen en het onvoorspelbare gedrag en de stabiele jaren van de volwassenheid, volgt de seniorfase. Je hond wordt ouder, misschien ook wel grijzer en zijn gezondheid gaat langzaam achteruit. In dit artikel bespreken we deze fase en hoe je je hond hierin kunt begeleiden.

Wanneer is je hond senior?

Maar wanneer bereikt je hond deze seniorenfase? Dat verschilt niet alleen per hond, maar hangt ook samen met de grootte en het gewicht. In zijn algemeenheid leven kleine honden langer dan grote honden. Kleine honden tot ca. 10 kg zijn pas ‘oud’ met een jaar of tien, terwijl honden tussen de 10 en 25 kg al met zeven jaar senior zijn. Nog grotere en zwaardere honden zijn soms met vijf jaar al oud te noemen.

Dit komt mogelijk omdat grotere honden vatbaarder zijn voor ouderdomskwalen ten gevolge van de snelle groei die ze doormaken. Daardoor is er een hoger risico op afwijkingen in de celgroei, waardoor de organen en het immuunsysteem sneller verouderen.

Waar merk je aan dat je hond ouder wordt?

Een van de eerste dingen waar je wellicht aan denkt, is het verschijnen van grijze haren bij je hond. Net als bij mensen kunnen hondenharen met het verstrijken van de jaren hun kleur verliezen. Dit zie je vaak als eerst rond de snuit. Hierbij spelen niet alleen genen een rol, maar ook is er onderzoek gedaan naar de invloed van andere factoren bij honden die erg jong, namelijk vóór het vierde jaar, grijs werden. Interessant is dat hieruit bleek dat of een hond gecastreerd was, de grootte van de hond en de aanwezigheid van medische problemen geen relatie hadden met vroeg grijs worden. Wat wel een rol speelde, was de mate van angst en impulsiviteit: hoe hoger de honden op die aspecten scoorden, hoe groter de kans dat ze al jong een grijze snuit hadden.

Daarnaast kun je merken dat je hond minder goed hoort of ziet naarmate hij ouder wordt. Zo is het mogelijk dat je hond steeds minder op de deurbel of andere geluiden reageert, of buiten als het donker is opeens gaat blaffen als hij iets in de verte ziet. Ook kan het zijn dat je als je met je hond traint, hij de clicker, je beloningswoord of de hondenfluit niet meer zo goed hoort. Los laten lopen is misschien geen optie meer. En als je in de ogen van je hond kijkt, kan zich daar een grijsblauwe waas aftekenen. Opvallend is trouwens dat de neus van de hond pas erg laat achteruit gaat: meestal blijft deze goed functioneren tot een leeftijd van veertien jaar!

Een andere ‘ouderdomskwaal’ is gewrichtspijn. Dit is echter vaak lastig te herkennen, omdat honden pijn niet altijd duidelijk aangeven. Ook zie je je eigen hond natuurlijk elke dag, waardoor je kleine veranderingen in gedrag die duiden op pijn gemakkelijk kunt missen. In deze video wordt heel duidelijk uitgelegd waaraan je pijn kunt herkennen bij honden:

Net als mensen, kunnen honden ook cognitieve problemen ontwikkelen en dementie krijgen. Symptomen waaraan je dit kunt herkennen zijn onder andere een veranderd dag-nachtritme, verdwaald raken in huis (en bijvoorbeeld in een hoek gaan staan), slomer zijn, minder contact maken en onzindelijkheid. Ca. de helft van de honden ouder dan elf jaar ontwikkelt deze klachten.

Hoe kun je je oudere hond ondersteunen?

Uiteraard is het ontzettend belangrijk om de gezondheid van je hond goed in de gaten te houden en alert te zijn op bovenstaande en andere ouderdomskwalen. Veel dierenartsen bieden een zogenaamde seniorencheck aan vanaf een bepaalde leeftijd. Er wordt dan niet alleen bloed- en urineonderzoek gedaan, maar ook het gebit, de gewrichten en het hart worden onderzocht.

Verder kan het goed zijn om een iets dikker, steviger of warmer kussen voor je hond aan te schaffen dat meer ondersteuning biedt, zeker omdat oudere honden meer slapen en een comfortabele ligplek dan extra belangrijk is. Omdat oudere honden het ook wat sneller koud krijgen, kun je overwegen om een jasje of trui bij je hond aan te doen op koude dagen. Daarnaast bestaan er supplementen speciaal voor oudere honden, zoals glucosamine voor soepele gewrichten en Aktivait om het verouderingsproces te vertragen. Tot slot kun je voeding gaan geven die speciaal voor senior honden is samengesteld.

Natuurlijk betekent het feit dat je hond ouder wordt niet dat je niets meer met je hond kunt ondernemen. Hoewel hele lange wandelingen en intensieve sporten als behendigheid wellicht niet meer tot de mogelijkheden behoren, kun je nog steeds een heleboel leuke activiteiten ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan puzzelspelletjes thuis, detectie, speuren en andere minder belastende activiteiten zoals hoopers.

Conclusie

Ergens tussen de vijf en tien jaar oud begint de seniorenfase voor je hond. Tijdens deze fase kan je hond te maken krijgen met gezondheidsproblemen, minder goed werkende zintuigen en andere typische ouderdomskwalen. Maar met een goede begeleiding en op de leeftijdsfase afgestemde activiteiten kun je hopelijk nog flink wat jaren van elkaar genieten!

Bronnen

by

Het belang van voorspelbaarheid

Je hebt vast wel eens meegemaakt dat een dagje uit totaal anders liep dan verwacht: de trein kwam niet opdagen, de tickets bleken verlopen, het weer sloeg opeens compleet om of je raakte hopeloos verdwaald… Kortom, alles ging anders dan verwacht en je dag werd gevuld met onvoorspelbare gebeurtenissen met waarschijnlijk een behoorlijke dosis stress als gevolg.

Voorspelbaarheid en stress

Onverwachte gebeurtenissen vinden wij mensen dus vaak stressvol. En dat geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren. Zo zijn er onderzoeken gedaan met verschillende dieren die elektrische schokken kregen. Uiteraard is dit erg stressvol. Opvallend is echter dat wanneer de schok wordt aangekondigd (bijvoorbeeld met een lampje of geluid), de stress steeds aanzienlijk lager is dan wanneer de schok uit het niets komt. Hieruit blijkt dat voorspelbaarheid een belangrijke rol speelt bij de hoeveelheid stress die een dier ervaart.

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat wanneer een dier weet wanneer er iets vervelends gaat gebeuren omdat dit wordt aangekondigd, het dier niet constant gestrest is maar slechts op de momenten waarop de prikkel wordt aangekondigd en toegediend. Wanneer er aan de andere kant elk moment iets naars kan gebeuren en dit niet voorspelbaar is, is het dier juist constant gestrest.

Alleen thuis zijn

Dit zou dus ook bij honden een belangrijke rol kunnen spelen, bijvoorbeeld wanneer honden last hebben van problemen rond het alleen thuis zijn. Vaak wordt nog steeds geadviseerd om hier de voorspelbaarheid te verlagen door steeds te doen alsof je vertrekt: je moet je sleutels pakken, je jas aan doen en deze dan weer uitdoen en wegleggen. Af en toe moet je natuurlijk wel echt het huis uit, waardoor deze vertreksignalen voor de hond onvoorspelbaar worden. Ook krijgen mensen soms nog het advies om stiekem weg te gaan, bijvoorbeeld als de hond slaapt. Het gevolg van deze adviezen kan echter zijn dat de hond juist alerter en gestrester raakt, omdat hij denkt dat je elk moment het huis kan verlaten. Daarom pleiten onderzoekers er juist voor om de voorspelbaarheid van het weggaan te vergroten: kondig je vertrek altijd met een specifiek en duidelijk signaal aan, zodat de hond de rest van de tijd niet bang hoeft te zijn dat je weggaat. Uiteraard is dit slechts een klein element van het vaak lange traject waaruit het oplossen van problemen rond het alleen thuis zijn bestaat. Schakel daarom ook een gedragstherapeut in om je te helpen.

Verzorgingshandelingen

Iets anders wat voor veel honden stressvol is, is het moeten ondergaan van verzorgingshandelingen zoals borstelen. Onlangs vertelde een cursist mij dat haar hond een beetje bang voor haar werd en erg gestrest was in huis. Toen we dit samen gingen analyseren, bleek dat de (langharige) hond het erg onprettig vond wanneer er takjes uit haar vacht werden gehaald of wanneer ze gekamd werd. De cursist deed dit vaak plotseling en spontaan wanneer ze een klit of takje zag. We hebben toen bedacht dat ze dit niet meer zomaar doet, maar eerst een specifiek kleedje uit de kast pakt, aankondigt ‘we gaan even borstelen’ en alleen dan de vachtverzorging doet. Buiten het kleedje om doet ze dit dus niet meer. Hierdoor is de voorspelbaarheid voor de hond vergroot en hoeft ze de rest van de dag niet meer bang te zijn, waardoor de hond veel meer ontspannen is thuis.

Uitvallen aan de lijn

Ook bij het uitvallen aan de lijn naar andere honden of mensen kan het vergroten van de voorspelbaarheid de stress bij de hond – en daarmee ook bij jou als eigenaar! – verminderen. Als jouw hond spanning ervaart bij het ontmoeten van andere honden aan de lijn, is het verstandig om contact aan de lijn te vermijden, bijvoorbeeld door in een grote boog om andere honden heen te lopen. Doe dit wel consequent: juist het soms wel en soms niet ontmoeten van andere honden aan de lijn zorgt voor meer stress omdat de voorspelbaarheid afneemt!

Voorspelbare communicatie

Ook bij veel ‘kleinere’ problemen in onze omgang met honden speelt een gebrek aan voorspelbaarheid een rol. Bijvoorbeeld wanneer er geen duidelijke routine of dagindeling is, of wanneer je in je communicatie onduidelijk bent: wanneer jij iets aankondigt (bijvoorbeeld ‘we gaan wandelen!’) en dat vervolgens niet doet, of je hand in je voerzakje stopt en vervolgens geen voertje geeft, of de ene keer het blaffen beloont door voertjes te strooien en de andere keer boos wordt omdat de hond blaft. Dit soort ‘miscommunicaties’ leiden tot frustratie bij de hond omdat jij als eigenaar op dat moment niet voorspelbaar bent: je creëert een verwachting die vervolgens niet uitkomt, met stress en frustratie bij de hond tot gevolg.

Conclusie

Voorspelbaarheid is in het leven van zowel mensen als dieren heel belangrijk. Het zorgt ervoor dat we weten wat er gaat gebeuren en ons niet constant alert en gestrest voelen. Je kunt als eigenaar de voorspelbaarheid vergroten door duidelijke signalen te gebruiken waarmee je aankondigt wat er gaat gebeuren en consequent en voorspelbaar te zijn in zowel je handelen als je communicatie.

Meer weten?

Wil je meer leren over het belang van voorspelbaarheid en hoe stress het gedrag van honden beïnvloedt? Volg dan onze online lezing over stress bij honden in onze online leeromgeving.

Bronnen

by

Bezoek ontvangen met een hond – deel 2

Ding-dong! Ah, de gasten zijn er. Luidkeels blaffend rent je hond naar de voordeur. Herkenbaar? Het ontvangen van bezoek is voor veel hondeneigenaren lastig. In het eerste artikel van dit tweeluik over bezoek ontvangen bespraken we hoe je problemen op dit gebied kunt voorkomen. In dit tweede artikel gaan we in op wat je kunt doen wanneer het gedrag helaas wel al een echt probleem is geworden.

Opwinding of agressie?

Voor veel honden is de komst van bezoek reden tot opwinding, wat mogelijk gepaard gaat met blaffen en opspringen. Soms is er echter meer aan de hand dan alleen wat opwinding en vindt de hond het bezoek juist helemaal niet leuk: dit is waarschijnlijk het geval als de hond gromt, aanhoudend blaft, zijn tanden ontbloot of zelfs hapt of bijt. Ook wanneer de hond zijn staart tussen zijn poten heeft, ineenkruipt of heel veel stresssignalen laat zien als er bezoek komt, is de hond duidelijk niet op zijn gemak.

Om te kunnen bepalen hoe jouw hond zich voelt wanneer er bezoek komt, is het dus belangrijk dat je de lichaamstaal van je hond goed kunt lezen. Een tip hierbij is het kijken naar de staart en de manier waarop de hond kwispelt. In deze video leer je daar meer over. Wanneer je twijfelt, vraag dan een gediplomeerd gedragstherapeut om de lichaamstaal van je hond te beoordelen.

Veiligheid

Een hond die angstig en/of agressief reageert op bezoek voelt zich dus niet op zijn gemak en kan het bezoek zelfs als bedreigend ervaren. Datzelfde geldt trouwens ook andersom: ook het bezoek kan de hond als bedreigend ervaren. Een gevolg kan zijn dat het bezoek niet weet wat ze moeten doen, plotselinge bewegingen maken of de hond verkeerd benaderen, waardoor de situatie escaleert. Ook kan bezoek besluiten om maar helemaal niet meer langs te komen in de toekomst, wat natuurlijk erg ongezellig is. Het is dus belangrijk dat jij ervoor zorgt dat zowel de hond als het bezoek zich veilig voelen. Voorkom daarom dat bezoek en hond direct contact met elkaar kunnen maken. Hiervoor zijn er verschillende opties mogelijk:

De hond aanlijnen: als de hond kort is aangelijnd, kun je voorkomen dat hij bij het bezoek kan komen. Het nadeel hiervan is dat je ook zelf op afstand van het bezoek moet blijven en steeds goed op moet letten. Indien de hond ook hapt of bijt, is ook een muilkorf noodzakelijk.
De hond in een bench doen: als je de hond kort voor de komst van het bezoek naar zijn bench brengt met eventueel iets lekkers om hem af te leiden, voorkom je dat hij bij het bezoek kan komen. Ook het bezoek zal zich dan een stuk veiliger voelen. Nadeel is echter dat veel honden in de bench toch wel erg blijven blaffen wanneer het bezoek komt en je daardoor geen normaal gesprek kunt voeren…
De hond achter een hekje plaatsen: door een deel van je kamer af te schermen met hekjes, kun je ook contact tussen bezoek en hond voorkomen. Zo heeft de hond ook meer bewegingsruimte dan in de bench, wat met name bij bezoek dat wat langer blijft prettig is. Nadeel is dat je hiervoor wel ruimte moet hebben in je huis en dat je natuurlijk moet voorkomen dat je hond over het hekje heen kan springen.

Trainen?

Natuurlijk zou het uiteindelijk het mooiste zijn als je niet alleen vervelende situaties kunt voorkomen maar de hond zelfs kunt leren om bezoek leuk te gaan vinden. Dit zal echter niet voor alle honden een realistisch doel zijn: zo zijn bepaalde rassen gefokt op het bewaken van huis en haard. Deze rassen zijn vaak ook wat wantrouwiger naar onbekende mensen en zullen dus niet zo gemakkelijk veranderen in een enthousiaste knuffelbeer wanneer er iemand over de vloer komt. Daarnaast kan de angst en/of de agressie zo heftig zijn dat trainen überhaupt niet haalbaar is: om te kunnen trainen en nieuwe associaties met bezoek te kunnen leggen, moet een hond namelijk wel redelijk ontspannen zijn. Voor sommige honden is dit te bereiken door ze even achter een hekje te plaatsen, maar voor andere honden is de komst van het bezoek – op welke afstand dan ook – zo’n heftige of bedreigende prikkel dat je niet tot ze door kunt dringen en trainen dus niet mogelijk is.

Wanneer jouw hond wel wat meer ontspannen is wanneer je zorgt voor afstand tot het bezoek middels aanlijnen, hekjes of een bench, kan je gaan trainen om bezoek leuker te maken. Een goede techniek hiervoor is om het zien van bezoek direct te koppelen aan iets wat de hond ontzettend leuk vindt, zoals lekker voer. Gooi dit direct na de komst van het bezoek over het hekje of in de bench, zodat de hond een associatie legt tussen het bezoek en het lekkere voer. Doe dit dus bij voorkeur zelf en laat het bezoek verder geen contact maken met de hond: anders kan de hond het bezoek toch weer bedreigend gaan vinden.

Wat als niks werkt?

Soms doe je nog zo hard je best maar lukt het gewoon niet om het ontvangen van bezoek meer ontspannen te laten verlopen. Probeer in dat geval om te kijken naar andere opties en naar wat wel mogelijk is: krijg je bijna nooit bezoek maar wil je wel af en toe een verjaardag kunnen vieren thuis? Misschien is het dan mogelijk om in de buurt een oppas te zoeken waar je de hond een dagje naartoe mag brengen. En heb je wellicht een ruime schuur, zolder of een andere ruimte waar de hond ontspannen in kan verblijven? Overweeg dan om de hond gedurende de aanwezigheid van het bezoek met iets lekkers daar naartoe te brengen. Zo komt de hond überhaupt niet in contact met het bezoek, wat jou, het bezoek en zeker ook de hond zelf een hoop stress kan besparen.

Een andere tip is om de traditionele deurbel (die vaak het startsignaal voor de onrust bij je hond is) te vervangen door een videodeurbel die in verbinding staat met je telefoon: daarbij kun je instellen dat er geen geluid in huis hoorbaar is en je wel een berichtje krijgt op je telefoon als er iemand aan de deur is. Meestal kun je dan ook nog via je telefoon praten tegen het bezoek en bijvoorbeeld even doorgeven dat je de hond naar een andere ruimte brengt en er zo aan komt.

Conclusie

Heel veel honden vinden bezoek is huis niet zo leuk: ze vinden het eng, bedreigend of zien het bezoek als ongewenste indringer. Omdat dit gedrag deels genetisch is bepaald en ook omdat de ruimte in huis vaak beperkt is en bezoek dus al snel heel dichtbij komt, is dit gedrag lastig om te buigen. Veiligheid is hierbij altijd het allerbelangrijkste dus voorkom direct contact tussen bezoek en hond. Ga indien mogelijk met training aan de slag en schakel hierbij bij voorkeur de hulp in van een gediplomeerd gedragstherapeut die met je mee kan denken en een plan van aanpak op maat kan maken.

by

Bezoek ontvangen met een hond – deel 1

Ding-dong! Ah, de gasten zijn er. Luidkeels blaffend rent je hond naar de voordeur en springt de visite nog nét niet omver. Herkenbaar? Het ontvangen van bezoek is voor veel hondeneigenaren lastig. Sommige honden zijn enorm druk, andere daarentegen kruipen angstig weg in een hoekje. Om dit soort scenario’s te voorkomen, is het belangrijk dat je je hond van jongs af aan laat wennen aan bezoek én die deurbel.

Slechte gewoonten, zoals blaffen bij de deurbel of opspringen tegen bezoek, zijn erg hardnekkig. Dit komt onder andere doordat dit gedrag de hond iets heeft opgeleverd, bijvoorbeeld aandacht (zelfs in de vorm van wegduwen). Het fijne nieuws is: goede gewoonten zijn eveneens hardnekkig en lastig te doorbreken. Begin daarom dus al bij een pup met het creëren van deze goede gewoonten. In dit eerste deel van dit tweeluik over het ontvangen van bezoek bespreken we hoe je op deze manier problemen kunt voorkomen.

Betekenis van de deurbel

Honden zijn extreem bedreven in het leggen van verbanden. Misschien heb je dit zelf ook ervaren: je hond heeft erg snel door dat het openen van de koelkast betekent dat hij een stukje kaas of komkommer krijgt. Vervolgens staat hij elke keer naast je in de keuken, zodra hij de koelkast hoort. Hetzelfde gebeurt met de deurbel. Deze kondigt het bezoek aan, iets wat veel honden enorm leuk vinden vanwege alle aandacht die ze van het bezoek krijgen.

Nieuwe routine

Daarom wil je een andere betekenis geven aan de deurbel. Dit kun je zelf oefenen in korte sessies van 1 minuut. Doe dit nog even zonder bezoek, zodat je alle tijd hebt om je hond te begeleiden. Druk op de deurbel (of vraag iemand uit het gezin dit te doen) of neem het geluid van de deurbel op met je telefoon en speel dit af. Strooi direct daarna een handvol brokjes in de bench of mand van je hond. Door de kracht van herhaling wordt de deurbel niet langer geassocieerd met bezoek aan de deur; het voorspelt nu een regen aan voertjes in de mand. Als je merkt dat je hond na het horen van de deurbel al richting zijn plaats loopt, in anticipatie op dat lekkers, dan weet je dat de nieuwe associatie is gelegd.

Dan kun je gaan oefenen met iemand aan de deur. Zet ook dit in scène: als je je opgejaagd voelt door een postbode die snel een pakketje wil afgeven, kun je niet goed oefenen met je hond. Deze moet nu leren dat hij naar zijn plaats gaat, waar een berg brokjes op hem wacht, wanneer bezoek aan de deur komt. Word je hond toch enthousiast en wil hij naar het bezoek toe? Doe eventueel de voordeur dicht, begeleid je hond naar zijn plaats en beloon hem daar. Je hond hoeft het bezoek dus niet te begroeten aan de deur: dit zorgt vaak voor opwinding, eventueel gepaard met opspringen, blaffen en soms zelfs een plasje. Hierdoor kan bezoek niet rustig binnenkomen.

Binnenkomst bezoek

Als bovenstaande goed gaat, ga je pas oefenen met bezoek dat daadwerkelijk binnenkomt. Als het bezoek aanbelt, krijgt je hond weer zijn beloning op de plaats. Terwijl het bezoek binnenkomt, gooi je met regelmaat een brokje richting de bench of mand. Zo wordt je hond beloond voor het blijven op de plaats en leert hij dat dáár het leuks gebeurt. Mocht hij tussentijds opstaan, begeleid hem dan rustig weer terug.

Instrueer je visite van te voren: hoe wil je dat ze je hond begroeten? Vraag ze bijvoorbeeld eerst kalm door te lopen naar de gang en de hond te negeren. Dit betekent dus: niet aanhalen of enthousiast begroeten. Anders ontstaat weer een sterke associatie: bezoek is geweldig en reden voor enorme drukte. Hiermee wordt je harde werk tenietgedaan en is de nieuwe routine snel vergeten. Vraag je bezoek ook om zich om te draaien wanneer de hond opspringt. Je hond krijgt pas een aai als hij zich netjes gedraagt. Wanneer je hond rustig is, mag het bezoek de hond rustig aaien.

Troubleshooting

Is je hond nog steeds erg druk? Maak dan gebruik van een traphekje. Ook kun je je hond in een bench of ren plaatsen. Zo creëer je een barrière waardoor je hond het bezoek niet omver kan lopen. Als het bezoek binnenkomt, geef je steeds iets lekkers aan de hond. Hierbij is het extra belangrijk dat het bezoek de hond negeert, zodat de opwinding niet nog groter wordt. Als het bezoek is geïnstalleerd en je hond rustig is, kun je het benchdeurtje of traphekje opendoen. Laat de hond op eigen initiatief het bezoek begroeten. Is hij dan alsnog zo druk? Neem hem mee en breng hem terug naar de bench of achter het traphekje. Geef hem daar iets om zichzelf bezig te houden en te kalmeren, zoals een Kong.

Wil je hond niet naar het bezoek toe? Accepteer dat dan; je hoeft een begroeting niet af te dwingen of stimuleren. Gun je hond een veilige plek, zoals een bench. Eventueel kan het bezoek een brokje weggooien naar de andere kant van de kamer. Zo krijgt je hond alsnog een positieve associatie met het bezoek, maar wordt hij niet in verleiding gebracht om over zijn eigen grens heen te gaan. Dit gebeurt bijvoorbeeld wel wanneer het bezoek een voertje uit de hand zou geven. Je hond durft eigenlijk niet naar het bezoek toe, maar wil graag dat lekkers bemachtigen. Hij komt toch op die uitgestoken hand af en is nog steeds gespannen. Als je hond schrikt, bijvoorbeeld van een onverwacht geluid of een beweging, ontstaat een negatieve associatie met het bezoek. In het ergste geval kan hij van schrik uithalen. Laat daarom altijd het initiatief bij de hond en lok hem niet.

Conclusie

In dit eerste deel over bezoek ontvangen, heb je tips gekregen over het aanleren van goede gewoonten. Investeer hier tijd in, zodat je daar de rest van het hondenleven de vruchten van plukt. In de periode dat je bezig bent met de training, wil je dat je hond geen kans heeft om weer te oefenen met ongewenst gedrag. Plak een briefje op de deur waarop staat dat je bezig bent om je hond te trainen en dat het iets langer kan duren om de deur open te doen. Zo koop je wat tijd voor jezelf om de nieuwe routine te volgen.

In het tweede deel van dit tweeluik zetten we uiteen wat je kunt doen wanneer je hond helaas al wel vervelende associaties met bezoek heeft ontwikkeld en erg bang is of veel blaft en misschien zelfs bijt.

Good habits are hard to develop but easy to live with; bad habits are easy to develop but hard to live with

Brian Tracy

Dit artikel is geschreven door Romy Groeneveld.

by

Rode Cocker Syndroom: feit of fabel?

Als een Cocker Spaniel gromt of bijt wordt er al snel gedacht aan het gevreesde Rode Cocker Syndroom: een vorm van onvoorspelbare en impulsieve agressie die vooral zou voorkomen bij rode Cockers. De laatste jaren wordt het bestaan van dit syndroom in twijfel getrokken. Is deze vorm van agressie een feit of een fabel?

Geschiedenis van het Rode Cocker Syndroom

Enkele decennia geleden nam de populariteit van de rode Cocker Spaniel enorm toe. Dit was mogelijk een gevolg van de Disneyfilm ‘Lady & de Vagebond’. Opvallend veel van deze honden vertoonden een heftige vorm van agressie die bovendien erg plotseling en vaak zonder provocatie optrad, bijvoorbeeld als er iemand langs de hond liep wanneer deze sliep. Ook bij Engelse Springer Spaniels zag men dit gedrag. Bij de meerkleurige Cockers, die vrijwel nooit gekruist worden met eenkleurige Cockers, werd dit gedrag veel minder gezien, wat deed vermoeden dat er een genetische oorzaak meespeelde. Mogelijk was er een populaire en veelgebruikte dekreu geweest die een genetische afwijking in het ras heeft gebracht.

Aparte vorm van agressie?

Later, toen de kennis over hondengedrag toenam en er meer inzicht kwam in het ontstaan van agressie en in verschillende vormen van agressief gedrag, werd duidelijk dat bij veel Cockers iets heel anders aan de hand was dan de typische impulsieve en heftige agressie die past bij het Rode Cocker Syndroom. Ook tegenwoordig zien we honden die bijvoorbeeld angstagressie laten zien. Deze grommen of bijten omdat ze iets heel eng vinden en tonen daarbij bovendien veel dreigsignalen. Ook conflictgerelateerde agressie (vroeger vaak dominante agressie genoemd) komt veel voor, met name – ironisch genoeg – wanneer mensen de hond onnodig hard aanpakken uit angst voor het ontwikkelen van een agressieprobleem. Zo kan het gebeuren dat een hond gaat grommen in reactie op de ‘agressie’ van de eigenaar, wanneer deze de hond te hardhandig of streng van de bank stuurt. De hond begrijpt dan eigenlijk niet wat de dreigende eigenaar van hem wil. Daarnaast zijn er nog andere vormen van agressie aan te wijzen die in feite horen bij het normale gedragsrepertoire van een hond en niet abnormaal of pathologisch (= het gevolg van een ziekte of afwijking) zijn. Door deze inzichten is men gaan twijfelen of het Rode Cocker Syndroom eigenlijk wel bestaat.

Onderzoek naar het Rode Cocker Syndroom

Het is dus de vraag of er echt een aparte, afwijkende en mogelijk pathologische vorm van agressie bij Cocker Spaniels voorkomt. Interessant in dit kader is een onderzoek met vragenlijsten onder ruim 1000 eigenaren van Cocker Spaniels. Hieruit bleek dat eenkleurige en vooral de rode Cockers meer agressie vertoonden dan meerkleurige Cockers. Volgens de onderzoekers duidt dit op een genetische basis voor deze vorm van agressie.

In een ander onderzoek is het serotonineniveau van Cockers met agressieproblemen vergeleken met dat van honden van andere rassen die agressie vertoonden. Hieruit bleek dat de Cockers in het onderzoek wel degelijk vaker impulsieve agressie vertoonden en dat zij veel lagere serotonineniveaus hadden dan de andere honden. Serotonine is een stof die in de hersenen een rol speelt bij de regulatie van emoties, waaronder agressie. Lagere serotoninewaarden worden dan ook in meerdere onderzoeken gelinkt aan een toename van met name impulsieve en excessieve vormen van agressie.

Conclusie

Het lijkt dus heel goed mogelijk dat er bij sommige rode Cocker Spaniels die overmatige en impulsieve agressie vertonen, een genetisch serotoninetekort meespeelt. Echter, meer onderzoek is nodig om dit definitief te kunnen vaststellen, te meer omdat er ook andere rassen worden genoemd waarbij impulsieve en heftige vormen van agressie vaker lijken voor komen. Mogelijk is dit dus niet een probleem dat alleen bij Cocker Spaniels speelt. Daarnaast blijft het belangrijk om niet uit het oog te verliezen dat er vele vormen van agressie bestaan en dat slechts bij een zeer klein aantal van de agressieve Cocker Spaniels er sprake zou kunnen zijn van dit syndroom. Daarom is het belangrijk om bij agressieproblemen een gediplomeerd gedragstherapeut in te schakelen.

Bronnen

A.L. Podberscek & J.A. Serpell, “The English Cocker Spaniel: preliminary findings on aggressive behaviour”, Applied Animal Behaviour Science 47 (1996) 75-89
S. de Boer, “Farmacologie van agressie en geweld”, Seminar Gedragsmedicatie (2020)
M. Amat et al., “Differences in serotonin serum concentration between aggressive English cocker spaniels and aggressive dogs of other breeds”, Journal of Veterinary Behavior Applications and Research 47 (2010) 46
M. Amat et al., “Aggressive behavior in the English cocker spaniel”, Journal of Veterinary Behavior 4.3 (2009) 111-117

by

Doe ik het wel goed?

Iedereen is wel eens onzeker over de opvoeding van zijn hond. Doe ik niet te veel met mijn hond en raakt hij nu overprikkeld? Of doe ik juist te weinig en raakt mijn hond onvoldoende gesocialiseerd? Als hondeneigenaar vliegen de goedbedoelde adviezen je om de oren. Niet zo gek dat je je dan afvraagt: “Doe ik het allemaal wel goed?”

Oerwoud aan informatie

Natuurlijk is het verstandig om je te verdiepen in hondengedrag- en opvoeding. Je kan hiervoor op cursus waar een (gediplomeerd) instructeur je ondersteunt. Ook zijn er talloze boeken en websites waar je antwoorden vindt op prangende vragen.

Tegelijkertijd is dit ook een valkuil. Met zoveel informatie zie je soms door de bomen het bos niet meer. Bovendien moeten we niet vergeten dat je hond een individu is met eigen wensen en behoeften, die niet persé overeenkomt met de hond ‘uit het boekje’.

Tip: Beperk je tot 1 of 2 goede boeken en stel je vragen aan een gediplomeerde hondenprofessional waar je goed contact mee hebt, om te voorkomen dat je eindeloos blijft lezen en zoeken naar meer antwoorden.

Luister naar je hond

Voorbeeld: veel puppyeigenaren begrijpen gelukkig dat hun pup veel moet slapen. Het kan een probleem worden als je halsstarrig vasthoudt aan een specifiek aantal uren. Het kan namelijk zomaar zijn dat jouw specifieke pup aan iets minder uren genoeg heeft. Maar, omdat je het zo graag goed wil doen, geef je je pup toch vaker verplichte benchrust. En dat leidt mogelijk weer tot frustratie bij een uitgeruste pup.

Zo ontstaat een vicieuze cirkel: je hond is niet moe, maar energiek en/of gefrustreerd – je geeft hem meer rust – je hond raakt meer gefrustreerd – je bent bang voor overprikkeling, dus geeft hem meer rust, etc.

De boodschap is dus vooral om te luisteren naar jouw hond. Waar heeft hij behoefte aan en wat werkt voor jullie? Durf dus ook te vertrouwen op je eigen gevoel!

Tip: Wees mild naar jezelf en bedenk: ‘Zelfs al maak ik deze fout, wat is het ergste dat kan gebeuren?’ Grote kans dat het in de praktijk wel meevalt! Bijvoorbeeld: wat als je de verplichte benchrust nou eens laat voor wat het is?

Hondenmaffia

En dat laatste kan nog best lastig zijn met de ‘hondenmaffia’. Wie kinderen heeft, is misschien al bekend met de ‘moedermaffia’: moeders die onomwonden hun mening delen over de opvoeding en je keihard afrekenen op jouw keuzes. Zet je een foto van je kroost online? Zet je maar schrap voor bakken kritiek.

Ditzelfde zien we ook in de hondenwereld. Je ziet dat je pup lief speelt met de hond van de buren en besluit het schattig tafereeltje online te posten. Vervolgens stroomt het commentaar binnen. “Hou je wel toezicht?” En: “kijk eens naar die lichaamstaal!” Of: “Straks is je hond getraumatiseerd!”

Tip: Als je gevoelig bent voor kritiek, bedenk dan goed met wie je je hondenvideo’s en –perikelen deelt. Laat het bijvoorbeeld alleen aan vrienden/familie en je instructeur zien voor advies.

Maak je eigen keuze

Dit kan je zelfvertrouwen als hondeneigenaar flink ondermijnen! Laat je dus niet verleiden om eindeloos te blijven zoeken naar antwoorden. Leg dat theorieboek even weg, sluit je laptop en maak een beslissing waar jij je goed bij voelt. Vergelijk het maar eens met de opvoeding van je kind: zoek je dan ook uren- of dagenlang naar de ideale leeftijd om te stoppen met de speen? Of doe je uiteindelijk wat goed voelt en past bij jullie situatie?

Of je hond wel of niet op de bank mag, is aan jou: doe wat goed voelt!

Tip: Vergelijk jouw hond en het gedrag waar je mee zit eens met dat van een kind: hoe zou je in dat geval met de situatie omgaan?

Les voor hondenprofessionals

Als hondentrainer of –gedragstherapeut word je ingeschakeld voor jouw expertise, dus natuurlijk wil je die kennis en ervaring delen. De kunst is hier om de hondeneigenaar te voorzien van de juiste informatie, zodat deze zelf een weloverwogen beslissing kan maken. Doe dit zonder oordelen of jouw visie op te dringen. Kom liever samen tot een conclusie, waarbij de individuele hond én eigenaar weer het uitgangspunt vormen. De eigenaar staat zo open voor andere ideeën en voelt zich minder snel aangetast in zijn zelfvertrouwen.

Tip: Benoem welke punten de eigenaar wèl goed doet. Als je bijvoorbeeld niet achter de methode staat, kun je misschien wel iets zeggen over de mate van betrokkenheid en inzet.

Tot slot

Voor je hond ben je een veel leuker baasje als je de teugels een kan laten vieren en de focus op ‘het goede’ durft los te laten.

Bron: omdenken.nl

Dit artikel is geschreven door Romy Groeneveld.

by

Mijn pup slaapt niet door

Een pup in huis is natuurlijk erg leuk, maar kost ook veel energie. Wanneer je pup ’s nachts dan ook niet goed doorslaapt en ook jouw nachtrust daar onder lijdt, kan het opvoeden van een pup een stuk minder leuk worden. In dit artikel lees je meer over de redenen waarom pups ’s nachts niet altijd goed doorslapen en hoe je dit kunt veranderen.

Hoge nood

Een jonge pup kan uiteraard, net als een mensenbaby, zijn plas en poep nog niet zo goed ophouden en zal daarom ook regelmatig ’s nachts piepen en janken om te laten merken dat hij eruit moet. Dit is uiteraard iets wat vanzelf met de leeftijd en de zindelijkheidstraining verbetert. Tot die tijd kun je je pup het beste even in de tuin of dichtbij huis de kans geven om te plassen, waarna je hem weer terugbrengt naar zijn bedje. Houd dit moment zo ‘saai’ mogelijk door weinig te praten en verder geen aandacht te geven. Zo leert je pup dat hij ’s nachts niet hoeft te verwachten dat er gespeeld of geknuffeld wordt.

Ander ritme

Pups hebben bovendien een ander ritme dan wij mensen: uitslapen is niet iets wat in hun systeem zit! De meeste pups zijn vroeg wakker en staan dan helemaal ‘aan’. Na een plasje vroeg in de morgen zijn ze dan ook absoluut niet van plan om nog een paar uurtjes te gaan slapen, terwijl jij om 06:30 op zondag vast nog geen zin hebt om aan de dag te beginnen… Dit is dus heel normaal. Toch is het wel verstandig om zoveel mogelijk het ritme aan te houden dat je later ook wil hanteren. Soms kan het helpen om na de eerste ochtendplas wat brokjes in de tuin of in huis te strooien die je pup mag zoeken: zoeken is zowel vermoeiend als ontspannend (de hartslag gaat naar beneden), waardoor je pup daarna misschien toch weer even een dutje wil gaan doen.

Samen slapen

Honden hebben van zichzelf een voorkeur om dichtbij anderen te slapen. Veel pups vinden het ’s nachts doorslapen dan ook moeilijk omdat ze helemaal alleen in de huiskamer zijn terwijl jij boven bent. Het is dan ook aan te raden om je pup hier stapsgewijs aan te laten wennen door de eerste nachten naast je pup te slapen op de bank, of je pup in een bench of ren in de slaapkamer te laten slapen. Wanneer je dit niet voor altijd wil blijven doen, kun je geleidelijk de afstand steeds groter maken door de bench/ren elke nacht iets verder weg van de slaapkamer te plaatsen of door zelf na de eerste uren op de bank te hebben doorgebracht, naar boven te verhuizen. Voor veel pups geldt bovendien dat ze het eerste deel van de nacht prima alleen kunnen slapen in de woonkamer, maar als ze ’s ochtends wakker zijn dan niet meer in slaap komen. Je kunt er dus voor kiezen om je pup dan, na een ochtendplasje, mee te nemen naar de slaapkamer. De meeste pups vallen dan alsnog als een blok in slaap. Na een tijdje, wanneer je pup langer doorslaapt en later wakker wordt, bouw je dit dus vanzelf weer af.

Adrenaline

Wanneer je pup moeite heeft met in slaap komen wanneer het bedtijd is, kan het meespelen dat je vóór het slapengaan nog teveel met de pup hebt gedaan: wanneer je pup heel druk is geweest laat op de avond, kan het zijn dat er nog veel adrenaline in het lichaam aanwezig is. Dit hormoon houdt je wakker en scherp en zorgt er dus voor dat je moeilijker in slaap komt. Zorg er daarom voor dat je enkele uren voordat je gaat slapen, geen hele drukke activiteiten meer onderneemt met je pup.

Conclusie

Het kan ontzettend vermoeiend en frustrerend zijn wanneer je nachtrust verstoord raakt door een jankende pup die maar niet door wil slapen. Houd echter in gedachten dat dit meestal echt wel overgaat en dat je pup dit niet doet om je te plagen: het is voor je pup ook wennen om helemaal alleen te moeten slapen! Bouw dit daarom stapsgewijs op en wees niet bang om je pup dichtbij je te laten slapen tot het zover is.

by

Het eten van poep

Sommige honden zien poep als een ware delicatesse, maar voor hondeneigenaren vormt deze eetgewoonte een grote bron van ergernis. Waarom doen honden dit? En vooral: wat kunnen wij hieraan doen?

Coprofagie

Het eten van ontlasting heet met een chique woord coprofagie en is iets wat veel voorkomt bij honden. Zo zijn er honden die een verse paardendrol een heerlijke delicatesse vinden. Ook kattenpoep, konijnenkeutels en koeienvlaaien kunnen sommige honden maar moeilijk laten liggen. In een enquête uit 2018 onder 1475 hondeneigenaren geeft 16% aan dat hun hond bovendien regelmatig ontlasting van andere honden eet. Daarnaast kan het nog voorkomen, met name bij jonge honden, dat de eigen poep wordt verorberd.

Er zijn dus drie vormen van coprofagie bij honden:

Autocoprofagie: het eten van de eigen poep
Allocoprofagie: het eten van poep van andere honden
Interspecifieke coprofagie: het eten van poep van andere diersoorten

De laatste vorm, het eten van poep van andere diersoorten, komt verreweg het meeste voor. Het eten van eigen poep het minst.

Oorzaken coprofagie

Vaak wordt verondersteld dat een voedingstekort een reden is voor het eten van poep. Zo zou een tekort aan koolhydraten of vitamines of andere gezondheidsproblemen, zoals de alvleesklieraandoening EPI, een rol kunnen spelen. Onderzoekers hebben hiervoor echter geen hard bewijs kunnen vinden. Een verhoogde koolhydraatinname lijkt zelfs tot een toename in coprofagie te kunnen leiden.

Een deel van de verklaring voor coprofagie is dat honden ontlasting simpelweg lekker kunnen vinden, zeker wanneer de hond poep eet van andere diersoorten zoals konijnenkeutels. Ook de poep van andere honden kan simpelweg lekker smaken. Daarbij helpt het ook niet als jouw hond steeds dezelfde saaie brokken krijgt en de poep van de buurthond nog heerlijk ruikt en smaakt naar pens.

Daarnaast is er een verband gevonden tussen coprofagie en een gulzig eetpatroon bij honden. Bovendien lijkt coprofagie vaker voor te komen bij honden die gecastreerd zijn. Ook eten bepaalde rassen (zoals spaniëls en retrievers, maar ook terriërs) vaker poep dan andere rassen. Een zekere genetische aanleg kan dus ook een reden zijn.

Voor het eten van de eigen poep, wat vaker onder jonge honden voorkomt, lijkt ook de situatie in het nest mee te spelen. Normaliter houdt de moederhond het nest goed schoon door de ontlasting op te eten. Wanneer dit niet gebeurt en ook de fokker niet opruimt, kunnen pups makkelijker deze gewoonte ontwikkelen in hun neiging om op onderzoek uit te gaan en van alles op te pakken met hun bek.

Hoe leer je poep eten af?

Alhoewel het opeten van poep dus veel voorkomt, is dit niet zonder gevaar. Ontlasting kan wormen of parasieten bevatten, of juist resten van medicijnen om parasieten tegen te gaan, waardoor het opeten hiervan gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid (zeker voor pups). Er zijn zelfs verhalen van honden die ontlasting binnenkregen van drugsverslaafden met alle klachten van dien. Er zijn flink wat middelen op de markt die het eten van poep moeten verhelpen. Denk aan supplementen met extra mineralen (zoals Prozyme). Omdat er dus waarschijnlijk geen verband is tussen coprofagie en het dieet van de hond, is de effectiviteit hiervan gering. Andere middelen (zoals Deter en Forbid) maken de eigen ontlasting minder smakelijk. De werking hiervan is discutabel. Het lijkt erop dat het bij jonge honden iets beter aanslaat.

Een muilkorf kan helpen om het opeten te verminderen, maar bij zachte ontlasting kan de muilkorf er gemakkelijk ingedrukt worden en blijft het juist plakken waardoor honden het alsnog naar binnen kunnen krijgen.

Negeren is in ieder geval geen optie, omdat het eten van poep zelfbelonend is: de hond vindt het lekker en zal hier uit zichzelf dus niet mee ophouden.

Wat kun jij zelf doen?

Voorkomen

Dit is verreweg de meest effectieve methode. Zorg ervoor dat je hond geen toegang heeft tot uitwerpselen, bijvoorbeeld door hem aan te lijnen. Als je weet dat je hond een zwak heeft voor paardenmest, kun je dus beter niet wandelen bij de manege. Is je hond een fan van de kattenbak? Plaats deze ergens waar je hond er niet bij kan. Als je hond graag zijn eigen ontlasting opeet, ruim dit dan direct op. Wanneer hij erg snel is en zich na het poepen direct omdraait om te eten, kun je hem afleiden. Strooi wat voertjes om hem heen, zodat hij dit kan zoeken en eten. Of houd een lekkere beloning aan zijn neus en lok hem zo een paar stappen weg van zijn eigen ontlasting. Vervolgens kun jij rustig opruimen.

Leave it commando

Met dit commando, leert je hond dat hij iets niet van straat mag oppakken of eten. Hij moet hier dus van afblijven. In de aanleerfase doe je dit met een saai voertje. Leg dit op de grond en zodra je hond dit wil pakken, doe je je voet erop. Je hond zal misschien blijven likken, krabben of happen om het voertje te bemachtigen. Zodra je hond stopt, krijgt hij een beloning. In het begin kunnen de tekenen heel subtiel zijn; je hond kijkt bijvoorbeeld even weg. Dat kun je al belonen! Zorg ervoor dat de beloning uit je andere hand komt. Hij krijgt dus niet alsnog het voertje waar hij eerst van af moest blijven! Langzaamaan leg je de lat hoger en beloon je alleen als je hond gaat zitten of echt wegloopt. Als je hond dit in 99% van de gevallen goed doet, koppel je hier een commando aan, zoals ‘bah’ of ‘leave it’. Daarna kun je stapsgewijs oefenen met lekkerder voer, waardoor de verleiding groter wordt.

Let wel op dat de beloning altijd groter is dan hetgeen je hond moet laten liggen. Als je hond dat droge voertje laat liggen, kun je hem best een stukje worst belonen. Maar als hij een op straat gevallen boterham met pindakaas laat liggen, mag daar best wat meer tegenover staan! Je kunt ook een bijzondere beloning op zak hebben, die je hond alleen krijgt wanneer hij poep laat liggen.

Goed getraind hier-commando

Als je het hier-commando (of fluitsignaal) goed hebt aangeleerd, kun je deze inzetten zodra je hond op een lekkere drol afrent. Het is belangrijk dat je er zo vroeg mogelijk bij bent. Als je je hond pas roept wanneer hij kwijlend boven de poep hangt, wordt het voor hem wel heel lastig om zich om te draaien. Ook hier geldt: zorg voor een extra lekkere beloning, die in verhouding staat tot de prestatie die hij levert.

Belonen van goed gedrag

Vaak komen mensen pas in actie, als hun hond probleemgedrag vertoont. Probeer te bedenken: wat wil ik wel van mijn hond? Dat kun je van vroegs af aan belonen, zelfs wanneer bovenstaande commando’s nog niet (voldoende) zijn aangeleerd. Wandel je met je hond langs verse poep en hij kijkt je aan of loopt er voorbij? Beloon je hond dan uitbundig!

Conclusie

Het eten van poep is een veelvoorkomend probleem bij honden en bovendien niet zonder risico’s. Om je hond te leren om geen poep meer te eten, zul je ten eerste alert moeten zijn en het moeten voorkomen. Ook kun je middels training ervoor zorgen dat je hond deze onsmakelijke lekkernijen voortaan laat liggen.

Bronnen

Benal, J. The Dog Trainer’s complete guide to a happy well-behaved pet (2011)
Beynen, A.C. 'Diet and canine coprophagy', Bonny Canteen 1 (2020) p. 79-88
Borg, J.A.M. van der, & Graat, L. Pilot study to identify risk factors for coprophagic behaviour in dogs (2006)
Boze, B. 'A comparison of common treatments for coprophagy in Canis familiaris', Journal of Applied Companion Animal Behavior (2008) 2.1 pp. 22–28
Hart, B. L., et al. 'The paradox of canin conspecific coprophagy', Veterinary Medicine and Science (2018) 4.2 pp. 106–114

by

Begrenzen

Net als kinderen hebben ook honden grenzen nodig. Maar hoe begrens je je hond op een duidelijke maar toch vriendelijke manier? In dit artikel lees je waarom begrenzen nodig is en hoe je dit het best kunt doen.

Herken je dit…

…je pup kijkt verlekkerd naar de tafelpoot en besluit ter plekke om zijn vlijmscherpe puppytandjes erin te zetten. Of je hebt bezoek dat niet van honden houdt, bij wie je hond van 35 kilo heerlijk op schoot gaat zitten met als bonus een natte lebber in het gezicht. En als je op straat loopt, kan je hond opeens besluiten dat hij heel graag naar de overkant wil om een hondenvriend te begroeten, waarbij hij jou bijna omver trekt.

Dit zijn voorbeelden van situaties waarin je hond iets doet wat jij waarschijnlijk niet prettig zou vinden. Maar hoe kun je hier het beste mee omgaan? Moet je ongewenst gedrag altijd negeren? Mag je soms wel corrigeren of is dat altijd verkeerd? Of moet je afleiden met een voertje of een speeltje?

Grenzen stellen voor jezelf én je hond

In bovenstaande voorbeelden is negeren in ieder geval geen optie en zo zijn er meer situaties in de praktijk waarin je het gedrag echt niet kunt laten gaan. Natuurlijk wil je niet heel erg boos worden op je hond en wil je hem zeker geen pijn doen. Het is voor een hond echter wel belangrijk om te leren wat de regels zijn, want anders is het samenleven met een hond voor jullie beiden niet prettig.

Welke regels voor jouw hond gelden bepaal jij helemaal zelf: of je hond wel of niet op de bank mag, of jij of de hond eerst naar buiten gaat en of je hond wel of niet mag opspringen is jouw keuze – je hoeft dus geen regels te maken omdat je bang bent dat je hond dominant wordt als je bovenstaande wel toestaat! We weten inmiddels namelijk dat deze ouderwetse opvattingen over dominantie niet kloppen. Bij het aanleren en handhaven van de regels, is begrenzen het toverwoord.

Als je hond dus iets doet wat jij (of iemand anders zoals bezoek) onprettig vindt, mag je dit best duidelijk maken aan je hond. Naast het feit dat dit het leven met een hond voor jou en je huisgenoten een stuk prettiger maakt, is het ook voor je hond veel fijner wanneer helder is wat de regels zijn en wanneer deze consequent worden gehandhaafd. Hoe voorspelbaarder de omgang met huisgenoten namelijk is, hoe minder stress een hond ervaart. Bovendien heeft begrenzen van je hond ook met veiligheid te maken (denk aan de puppy die knaagt aan de tafelpoot en de hond die je plotseling de straat over trekt).

Begrenzen voorkomt probleemgedrag

Tot slot is het voor een hond – net als voor mensen… – heel goed om te leren dat hij niet altijd zijn zin krijgt: hiermee bouwt je hond frustratieweerstand op, waardoor hij beter om kan gaan met situaties waarin hij niet krijgt wat hij wil. Als gedragstherapeuten zien we regelmatig voorbeelden van mensen die goedbedoeld hun hond teveel hun gang hebben laten gaan en te weinig begrenzen. Het resultaat kan een hond zijn die snel gefrustreerd is als hij onverhoopt toch een keer zijn zin niet krijgt en die moeilijk te stoppen is wanneer hij ongewenst gedrag vertoont. Ook zijn deze honden vaak drukker, minder gehoorzaam en blaffen ze meer.

Begrenzen in de praktijk

Begrenzen is dus noodzakelijk bij de opvoeding van een hond. Maar hoe doe je dat nu in de praktijk? Je kunt je hond letterlijk begrenzen met bijvoorbeeld een lange lijn of een hekje. Zo kun je je hond achter een hekje plaatsen als er bezoek komt, zodat hij simpelweg niet bij het bezoek kan komen. Met de lange lijn kun je een hond die najaagt tegenhouden.

Ook door gedrag te onderbreken ben je aan het begrenzen. Hierbij is het wel belangrijk dat je dit doet op een manier die de hond begrijpt, en dat je de hond de kans geeft om de juiste keuze te maken. Hierbij kun je je volgende stelregel hanteren:

2 x onderbreken + alternatief geven, daarna onmogelijk maken

Dus stel dat je pup in een tafelpoot hangt. Onderbreek dit dan rustig maar duidelijk, bijvoorbeeld door een specifiek woord te gebruiken zoals ‘niet doen’, ‘nee’ of ‘klaar’. Geef vervolgens aan wat je wél wil dat je pup doet, bijvoorbeeld een speeltje of een botje pakken en help hem daarbij door hem ernaartoe te leiden. Als je namelijk alleen maar aangeeft wat je níet wil, geef je je hond geen kans om te leren wat er wel van hem wordt verwacht, waardoor je hond gefrustreerd kan raken en je terechtkomt in een negatieve spiraal waarbij je alleen maar ‘nee’ aan het roepen bent.

Gaat de hond toch weer terug naar de tafelpoot? Onderbreek dan nog een keer en geef nog een keer aan wat je wél wil. Gaat je pup voor de derde keer terug naar de tafelpoot? Dan haal je hem weg en zet je hem bijvoorbeeld in een puppyren, zodat hij niet meer bij de tafelpoot kan. Wanneer je dit consequent doet, zal je pup snel snappen dat de tafelpoot geen kauwmateriaal is maar dat hij wel op andere dingen mag bijten.

Bij het begrenzen is het bovendien belangrijk dat je snel reageert: wacht niet totdat je pup al vijf minuten aan het knagen is, maar begrens direct als je hond begint met iets wat jij niet wil, en liever ben je nog net iets eerder, vlak voordat je hond iets ‘stouts’ wil gaan doen.

Corrigeren?

Je vraagt je misschien af wat dan het verschil is tussen begrenzen en corrigeren. Soms zal het aangeven van een grens inderdaad een correctie zijn, zoals het weghalen van je pup van de tafelpoot. In dat geval spreken we van een zogenaamde negatieve correctie: dit is een correctie waarbij je niet boos wordt of je hond pijnt doet, maar iets leuks (in dit geval de tafelpoot) buiten bereik brengt. Correcties zijn dus zeker niet altijd verkeerd. Natuurlijk zijn ook wij geen voorstander van correcties waarbij we de hond pijn doen of angst aanjagen en dat is dus ook niet nodig als je je hond op een duidelijke en toch vriendelijke manier begrenst. Als je consequent en op tijd grenzen aangeeft, zul je bovendien merken dat je veel minder aan het corrigeren bent dan wanneer je dat niet doet, omdat de regels helder zijn!

Conclusie

Voor zowel je hond als jouzelf is het noodzakelijk om de regels die jij belangrijk vindt, te handhaven. Daarom is vriendelijk maar toch duidelijk begrenzen een belangrijk deel van de opvoeding. Geef echter ook altijd een alternatief (wat wil je wél) en communiceer op een manier die voor je hond duidelijk maar niet beangstigend is.

by

Waarom is mijn hond zo druk?

Steeds vaker zien wij honden die erg druk zijn, veel blaffen, moeilijk tot rust kunnen komen, moeilijk kunnen focussen en moeilijk met prikkels om kunnen gaan. Hoewel er vele oorzaken aan dit gedrag ten grondslag kunnen liggen, speelt onze sterk veranderde maatschappij en bijbehorend activiteitenpatroon van de hond vaak ook een rol.

De evolutie van de huishond

Honden leven al zo’n 15.000 jaar samen met mensen. Wolven die minder schuw waren en het aandurfden om dichter bij mensen te komen om voedsel te vinden, plantten zich voort in de nabijheid van mensen. Daarna ontstond er geleidelijk een proces van selectie op door mensen gewenste capaciteiten. Zo ontstonden de jachthonden, waakhonden, herdershonden etc.

Dit veranderde eigenlijk pas drastisch in de 19e eeuw, toen honden veel meer als hobby en huisdier werden gehouden. Met de komst van de 20e eeuw, en met name de afgelopen 50 jaar, is onze samenleving daarnaast veel drukker geworden: veel meer mensen, die vaker leven in grote steden, met meer verkeer, meer geluid, meer andere honden etc. Honden krijgen dus – net als wij – veel meer prikkels te verduren dan 100 jaar geleden, laat staan 10.000 jaar geleden.

Bovendien is de vrijheid van honden behoorlijk afgenomen. 50 jaar geleden was het nog heel normaal dat honden vrij rondliepen in het dorp of op het erf en zelf bepaalden wat ze waar en wanneer deden (al waren hierop natuurlijk ook uitzonderingen, zoals de kettinghonden). Tegenwoordig leven de meeste honden binnen in een huis, worden ze voornamelijk aan de lijn uitgelaten op de enkele daartoe aangewezen wandelpaden, en wordt hun dag grotendeels door ons ingevuld.

Te weinig en tegelijkertijd te veel

Nou hoeft dit voor honden natuurlijk helemaal geen probleem te zijn. Van de ruim 2 miljoen honden die in Nederland wonen heeft het overgrote deel geen gedragsproblemen. Dit is te danken aan het grote aanpassingsvermogen van de hond, en aan het feit dat er tegenwoordig (meestal) iets meer geselecteerd wordt in de fokkerij op honden met gedrag dat past bij onze huidige maatschappij.

Maar dat er ook honden zijn die minder goed zijn opgewassen tegen onze hectische wereld, is helaas onvermijdelijk. De hoeveelheid prikkels die een hond op een gemiddelde dag te verwerken krijgt is vele malen groter dan vroeger. En daar komen dan nog de cursus(sen?) bij de hondenschool, het bezoek aan de trimsalon, mee op visite, een verjaardagspartijtje thuis, vakanties, de dagopvang en de uitlaatservice bij… Natuurlijk doen wij dit met de beste bedoelingen, en voor veel honden zal dit, mits gedoseerd, geen problemen opleveren. Maar voor sommige honden kan dit alles teveel zijn.

Wanneer we namelijk kijken naar hoe dat “oorspronkelijke” leven van de hond eruit zag, zien we dat ze waarschijnlijk het grootste deel van de tijd sliepen en rustten nadat het werk erop zat. Dit blijkt bijvoorbeeld uit studies naar het leven van straathonden, die, zo bleek, vooral heel veel slapen, liggen, en rustig snuffelend rondwandelen op zoek naar voedsel.

Uit onderzoek naar onze moderne huishonden is ook gebleken dat honden het minste stress hebben wanneer ze zo’n 17 uur per dag kunnen slapen of rusten. Omdat ook het verwerken van prikkels voornamelijk tijdens de slaap plaatsvindt, kan de combinatie van teveel prikkels en te weinig slaap dus leiden tot de vele drukke en overprikkelde honden die we vandaag de dag zien.

Daar komt nog bovenop dat de aard van de activiteiten die wij met onze honden ondernemen vaak gepaard gaan met veel opwinding: behendigheid, achter ballen aanrennen, een uur naar het bos om heel druk te spelen met andere honden… En dat terwijl honden “in het wild” vooral rustig spelen en snuffelen en slechts hele korte momenten van intensieve activiteit kennen. Voor snuffelen, zoeken en rustig spel is tegenwoordig echter vaak te weinig ruimte.

Onze honden zijn dus tegelijkertijd overprikkeld en onderprikkeld: ze krijgen te veel prikkels en opwinding te verduren en te weinig slaap om die prikkels te verwerken, terwijl er aan de andere kant te weinig ruimte wordt geboden voor de natuurlijke behoeften en het oorspronkelijke gedrag van de hond.

Hoe wordt een hond weer rustig?

Gelukkig kan het aanpassen van de dagelijkse routine, training en het ruimte geven aan de behoeften van de hond de meeste drukke honden weer rustiger maken. Ten eerste is het raadzaam om de hoeveelheid prikkels te verminderen, onder andere door wat minder met de hond te ondernemen. Train je drie keer per week? Wandel je meerdere uren per dag? Misschien is het voor jouw hond beter om dit terug te brengen tot één keer per week trainen en één uur per dag wandelen. Gecombineerd met meer slapen en rusten zal dit al een groot verschil kunnen maken.

Daarnaast kun je de activiteiten die je met de hond onderneemt meer doen aansluiten op zijn natuurlijke behoeften. Loop eens wat langzamer tijdens een wandeling, zodat de hond, net als de straathonden uit het onderzoek, wat meer kan snuffelen. Zoek daarnaast activiteiten die passen bij de natuurlijke aanleg en voorkeur van de hond en die niet gepaard gaan met al te veel en langdurige opwinding; misschien vindt jouw Herder detectie wel helemaal het einde, of maak je je Beagle wel veel gelukkiger met speuren dan met behendigheid.

Gericht trainen op zelfbeheersing en impulsregulatie kan er tot slot aan bijdragen dat de hond beter met prikkels om kan gaan en minder impulsief en emotioneel reageert. Ook zijn er voedingssupplementen die kunnen helpen om de hond meer rust te geven. En natuurlijk is het ook raadzaam om de hulp in te schakelen van een gedragstherapeut die je op maat adviezen kan geven over wat jouw hond nodig heeft om de rust te hervinden.

Bronnen

Falconer-Taylor, R., Neville, P. & Strong, V. EMRA intelligence (2014)
Scholz, M. & Von Reinhardt, C. Stress in dogs (2007)
Serpell, J. (ed.), The domestic dog (2016)
Panghal, S. "Lives of Streeties: A study on the activity budget of free-ranging dogs", The IAABC Journal (2017)

by

De schuld van de eigenaar?

Je hebt het vast wel eens gehoord als iemand goed bedoeld advies wilde geven: “Ja maar dan had je die hond ook niet zo moeten verwennen” of “Je bent ook niet streng genoeg”. Maar is het wel zo dat wij als eigenaar altijd schuldig zijn aan het probleemgedrag van onze hond?

De erfenis van het behaviorisme

Toen men voor het eerst onderzoek ging doen naar diergedrag was men nog van mening dat emoties of andere innerlijke processen er niet zo toe deden, en dat men puur en alleen naar het gedrag van dieren moest kijken. Het toedichten van gevoelens of beweegredenen aan honden was “antropomorfisme”, en dat was niet “wetenschappelijk”.

Dit zogenaamde “behaviorisme” leidde tot de ontdekking van klassieke en operante conditionering: honden leren door ervaring bepaalde associaties te leggen (bel betekent er komt bezoek), of bepaald gedrag te vertonen omdat dat ze iets oplevert (gaan zitten op commando levert een koekje op). Dit principe passen we nog steeds toe in de manier waarop we honden trainen, en ligt aan de basis van hoe honden (nieuw) gedrag leren.

Deze nadruk op leerprocessen en het centraal stellen van het waarneembare gedrag heeft ertoe geleid dat wij al snel geneigd zijn om (probleem)gedrag te verklaren door een “fout” in het leerproces te veronderstellen. Niet zelden wordt deze “fout” ook nog als de schuld van de eigenaar gezien. Is de hond bang voor vuurwerk? Dan zal dat wel komen omdat de eigenaar de hond aandacht heeft gegeven toen hij bang was. Blaft de hond veel? Dat komt omdat de eigenaar niet streng genoeg is en de hond niet heeft geleerd dat dit niet mag. En valt de hond uit naar andere honden? Dan moet je hem maar even goed leren wie er de baas is.

Het resultaat van deze manier van denken is een groot schuldgevoel bij de eigenaar, die op den duur gaat geloven dat het allemaal wel zijn eigen schuld zal zijn dat zijn hond probleemgedrag vertoont. Dat leidt er misschien wel toe dat de eigenaar harder gaat optreden tegen de hond, waardoor het gedrag nog erger kan worden en een oplossing steeds verder uit zicht raakt omdat de échte oorzaak niet wordt achterhaald…

De 'black box'?

Inmiddels weten we echter dat er veel meer factoren betrokken zijn bij het ontstaan van (probleem)gedrag. Waar het behaviorisme er nog van uit ging dat je niets kunt zeggen over de innerlijke processen die zich in het dier afspelen (ook wel de “black box” genoemd), is er nu veel onderzoek beschikbaar over neurologische processen en de emoties van honden. Zo is bekend dat honden over ten minste 7 emotionele systemen beschikken, namelijk verlangen, woede, angst, erotische gevoelens, zorgzaamheid, paniek en plezier. Wanneer er niet tegemoet wordt gekomen aan de behoeften van de hond kan er een emotionele disbalans ontstaan, met probleemgedrag als gevolg.

Hierbij spelen ook neurotransmitters een grote rol. Dit zijn stofjes die de signaaloverdrachten tussen het lichaam en de hersenen regelen en een rol spelen bij het ontstaan van emoties. Serotonine is hier een voorbeeld van. Dit stofje kan bijvoorbeeld een rol spelen bij het ontstaan van agressie bij honden.

Ook hormonen dragen bij aan het gedrag van je hond. Denk hierbij aan testosteron en aan stresshormonen als adrenaline en cortisol. Daarnaast kunnen genen en erfelijke factoren ervoor zorgen dat de hond bepaald (ongewenst) gedrag vertoont, alsook medische oorzaken zoals pijn of ziekte, iets wat heel vaak over het hoofd wordt gezien.

Hoewel we lang nog niet alles weten van het innerlijke leven van de hond, is dus duidelijk dat er naast leerprocessen ook heel veel andere factoren meespelen bij het ontstaan van probleemgedrag.

Een praktijkvoorbeeld

Probleemgedrag is dus complex, en echt niet altijd of alleen maar het gevolg van leerprocessen of verkeerd handelen van de eigenaar. Dit ondervond ik aan den lijve met mijn Cocker Spaniël Micha. Micha is afkomstig uit de broodfok en heeft bij zijn eerste eigenaar maandenlang onder de schurft gezeten. Toen hij op de leeftijd van 11 maanden bij mij kwam wonen was hij verlost van de schurft, maar knabbelde hij heel veel op zijn linker voorpoot. Hierbij ontstonden soms ook wondjes en hij ging er vaak zo in op dat ik hem niet kon afleiden.

Omdat ik me erg zorgen maakte over dit gedrag, vroeg ik een gerenommeerd gedragsdeskundige wat ik er aan kon doen. Zijn antwoord was dat ik het moest negeren, en dat hij het bleef doen omdat ik er aandacht aan gaf. Dit gaf mij niet alleen een enorm schuldgevoel, omdat het blijkbaar aan mij lag dat mijn hond zichzelf zo beschadigde, maar bracht mij ook in verwarring, omdat het voor mijn gevoel helemaal niet klopte met wat ik zag en meende dat er in mijn hond omging.

Toen ik mij verder in dit type gedrag ging verdiepen, werden mijn vermoedens bevestigd: bij het likken aan de linker voorpoot komen stofjes vrij in de hersenen die zeer verslavend zijn. Het likken aan de voorpoot kwam dus niet omdat ik daar aandacht aan gaf, maar omdat het Micha een fijn gevoel gaf. In de tijd dat hij onder de schurft zat en waarschijnlijk gek werd van de jeuk gaf dat hem enkele verlichting, en nadien is het gedrag in stand gebleven omdat het zo verslavend was. Het was mij toen duidelijk dat ik het met negeren waarschijnlijk alleen maar erger zou maken, en dat ik het beter kon voorkomen of onderbreken en ervoor moest zorgen dat Micha beter in zijn vel kwam te zitten zodat hij die stofjes niet meer nodig had om zich prettig te voelen. Die aanpak heeft gewerkt, en inmiddels knabbelt Micha al jaren niet meer op zijn linker voorpoot.

Conclusie

Probleemgedrag is complex en zelden louter en alleen het gevolg van conditionering door de eigenaar. Natuurlijk spelen ervaringen en conditionering wel een rol, en kan gedrag dat om een andere reden is ontstaan in stand blijven of verergeren omdat de hond heeft geleerd dat het iets prettigs oplevert of iets vervelends voorkomt. Heel vaak ligt er echter een lichamelijke, emotionele of erfelijke basis ten grondslag aan het ontstaan van gedrag. De mythe dat probleemgedrag per definitie de “schuld” is van de eigenaar is dus simpelweg niet waar!

Bronnen

Falconer-Taylor, R., Neville, P. & Strong, V. EMRA intelligence (2014)
Landsberg, G., Hunthausen, W. & Ackerman, L. Behavior problems of the dog and cat (2012)
Panksepp, J. "Affective consciousness: Core emotional feelings in animals and humans", Consciousness and Cognition 14 (2005), pp. 30-80
http://www.doggo.nl/artikelen/emoties-en-intelligentie-bij-honden/hebben-honden-emoties/

by

Hond in de auto

Er gaat niets boven het samen met je hond op stap gaan naar een heerlijk wandelgebied of naar een leuke training. Als je daar met de auto naartoe gaat, is het belangrijk om dit voor zowel jou als je hond zo veilig en comfortabel mogelijk te doen. In dit artikel lees je hoe je dit kunt aanpakken.

Veilig

Ten eerste is het natuurlijk zaak dat je je hond veilig vervoert. Een hond los op de voorbank laten zitten is daarom ook geen goed idee. En als de hond op de achterbank zit is het verstandig om deze vast te zetten met een hondentuig of om de hond achter een speciaal hekje te plaatsen. Als de hond los in de auto zit kan deze namelijk bij een noodstop of botsing gelanceerd worden, met alle gevolgen van dien.

De beste optie is een speciale autobench voor je hond op de achterbank of als je die ruimte hebt, in de kofferbak. Uit onderzoek blijken de metalen autobenches veruit de meest veilige optie. Deze benches zijn echter wel redelijk prijzig, al zijn ze tweedehands op internet ook een stuk voordeliger te verkrijgen.

Een ander aspect waar je rekening mee moet houden is de temperatuur in de auto, zeker wanneer je je hond alleen in de auto achterlaat. Wanneer het buiten warm is en de zon op de auto staat, is dit levensgevaarlijk voor je hond omdat de temperatuur in de auto razendsnel extreem hoog oploopt. Laat je hond op warme dagen dus niet onbeheerd in de auto en parkeer altijd op een schaduwrijke plek. Zet altijd een raampje en een bakje water neer. Ook bestaan er speciale koeldekens voor over de auto met aluminiumfolie die de temperatuur flink verlagen.

Comfortabel

Naast veiligheid, biedt een autobench ook comfort voor de hond, mits de hond gewend is aan een bench. Plaats een comfortabel kussen of dik kleed in de bench waar de hond graag op ligt en zorg er uiteraard voor dat de bench ruim genoeg is voor de hond om languit in te liggen. Wanneer je een open bench hebt, kun je bovendien een kleed of handdoek over de bench draperen, zodat je hond niet wordt geprikkeld door langslopende mensen of honden. Wanneer je hond heel alert is op zijn omgeving en blaft naar van alles wat er langs de auto komt, is dit geen rustige plek voor je hond.

Zeker wanneer je de hond alleen laat in de auto, bijvoorbeeld tijdens een training, is het wel zo fijn als deze ook daadwerkelijk tot rust kan komen in de auto en dus een comfortabele plek heeft waar hij niet constant alert is op de omgeving. Zorg er bovendien voor dat de hond zich niet kan bezeren of klem kan komen te zitten in de autogordel of met zijn tuig of halsband. Doe deze daarom het liefst af.

Aanleren

Het alleen laten van de hond in de auto is iets wat honden, net als alleen thuis blijven, wel eerst moeten leren. Als je veel traint met je hond en de hond daarom alleen in de auto moet kunnen verblijven, is het dus belangrijk dat je dit goed aanleert.

Maak van het alleen zijn in de auto een voorspelbaar ritueel: geef de hond iets lekkers, gebruik een vaste afscheidszin of zorg op een andere manier dat de hond snapt dat hij nu niet meegaat maar even in de auto blijft. Dit is ook belangrijk voor honden die heel enthousiast en druk zijn wanneer je ergens naartoe gaat: het is zeker in dat geval verstandig om het voor je hond voorspelbaar te maken wanneer hij wel mee mag, en wanneer hij even in de auto moet wachten.

Daarnaast moet je de tijd langzaam uitbouwen. Begin met korte momenten alleen zijn in de auto, bijvoorbeeld als jij gaat tanken en naar het tankstation loopt. Vervolgens laat je de hond iets langer alleen als je een boodschap doet etc. Zo went de hond langzaam aan het alleen zijn en leert hij dat jij altijd weer terugkomt.

Tot slot is het natuurlijk ook niet de bedoeling dat je je hond zomaar overal onbeheerd alleen laat in de auto: doe dit alleen op plekken waar jij de auto in de gaten kunt houden en dichtbij bent, bijvoorbeeld tijdens een training. Idealiter is er ook altijd iemand van je trainingsgroep die bij de auto’s blijft.

by

Een hond uit het buitenland

Steeds meer mensen kiezen voor een (zwerf)hond uit het buitenland. In 2016 kwamen maar liefst 12.608 honden naar Nederland via de bijna 200 stichtingen die buitenlandse honden herplaatsen. Helaas komt het echter regelmatig voor dat het in huis hebben van een buitenlandse hond meer voeten in de aarde heeft dan van tevoren werd verwacht.

Enkele praktijkvoorbeelden

Saartje werd in de advertentie van de stichting aangeprezen als sociale hond die goed met mensen en andere honden kon en dus prima in een gezin in de stad kon wonen. Helaas bleek al snel dat Saartje mensen helemaal niet zo leuk vond en buiten flink tekeer kon gaan als er mensen langsliepen. Ook bezoek vond zij best eng en ook dan blafte ze behoorlijk. Ze had zelfs al een keer gehapt… Geluiden vond Saartje ook eng en bij het minste of geringste geluid vluchtte zij tijdens de wandeling naar huis. Aangezien er midden in de stad altijd wel geluiden te horen waren, betekende dit dat wandelen met Saartje nogal een opgave was. De mensen die Saartje hadden geadopteerd hadden dit niet verwacht en vroegen om hulp. De man des huizes was er echter allang klaar mee en wilde dat de hond weg ging. Dit leidde dus ook tot de nodige spanningen in de relatie.

Ticho is een grote hond en heeft zowel Berghond als Windhond in zich. Dat laatste merkten de konijnen van de familie ook al snel, want Ticho kon jagen als de beste. En ook een van de kippen was helaas iets te langzaam voor Ticho… Als Ticho een kluifje had, moesten de eigenaren bovendien niet te dicht langs lopen want dan kon Ticho aanvallen, net als bij het inruimen van de vaatwasser waar Ticho de eigenaren weg wilden jagen van ‘zijn’ etensresten.

Kim is een hele mooie hond om te zien en heel lief voor haar eigen gezinsleden. Andere honden en andere mensen vindt zij echter helemaal niet leuk en dat laat ze ook duidelijk merken: ze heeft enkele honden en mensen flink gebeten. Wandelen is dus een beproeving en absoluut niet leuk en ontspannen. Loslopen is al helemaal geen optie meer. Bezoek ontvangen is ook lastig, want Kim gaat vol voor de aanval. Vrienden komen dus niet meer over de vloer.

Dit zijn allemaal echte honden en echte verhalen die gedragstherapeuten in hun dagelijkse werk tegenkomen. Stuk voor stuk zijn dit lieve, intelligente mensen die iets goed wilden doen en een leuke hond uit het buitenland dachten te krijgen maar helaas bleek dit heel anders uit te pakken. Hoe kan het zo mis gaan?

Realistische verwachtingen

In veel gevallen blijkt dat mensen die een buitenlandse hond adopteren zich onvoldoende realiseren dat zo’n hond een bijzondere achtergrond heeft en daardoor moeite kan hebben om hier goed te functioneren. Deze honden zijn vaak niet voldoende gesocialiseerd.

Een hond kan op zijn vroegst met 15 weken naar Nederland komen en dan is een belangrijk deel van de socialisatiefase al voorbij. Als een hond in die eerste 15 weken geen positieve ervaringen heeft opgedaan met allerlei soorten mensen, honden, geluiden, verkeer, andere dieren en omgevingen kan het zijn dat een hond angst ontwikkelt en zelfs agressie inzet als gevolg van die angst. Ook kan het zijn dat een hond vervelende ervaringen heeft opgedaan met mensen, andere honden, verkeer of geluiden waardoor traumatische ervaringen zijn ontstaan en de hond ook angst en/of agressie laat zien.

Veel zwerfhonden hebben op straat hun voedsel bij elkaar moeten zoeken en dan is het heel normaal om andere honden of mensen op afstand te houden zodat je je eigen eten kunt behouden. Ook als honden in een asiel hebben gezeten is dit vaak het geval, omdat ze met vele honden samen in een hok hebben gezeten.

Daarnaast komen problemen met het alleen thuis zijn regelmatig voor omdat deze honden zich door hun bijzondere verleden anders kunnen hechten aan mensen en daardoor afhankelijk worden en niet meer goed zonder hun eigenaar kunnen zijn.

Veelvoorkomende problemen bij dit type honden zijn:

angst voor geluiden, mensen, honden, verkeer of omgevingen
agressie (grommen, blaffen, uitvallen, happen) naar mannen, kinderen en bezoek
agressie (grommen, blaffen, uitvallen, happen) naar andere honden
niet alleen kunnen zijn
bezitsagressie bij eten of voorwerpen
weglopen of vluchten tijdens loslopen

Dit is dus nogal wat en vraagt behoorlijk wat van een nieuwe eigenaar. Een uitlaatrondje door de wijk, op zondagmiddag naar het strand met de hond of vriendjes van de kinderen over de vloer hebben zijn dingen die met een hond met bovenstaande problemen al snel een grote uitdaging worden en dat kan een grote impact hebben op je dagelijks leven.

Bovendien zijn dit vaak problemen die niet eenvoudig – en soms zelfs helemaal niet – kunnen worden opgelost. Het vraagt in ieder geval heel veel inspanning van een eigenaar om de omgeving en de hond veilig te houden, het probleemgedrag te voorkomen en waar mogelijk te veranderen. En zo kunnen goedbedoelde intenties om een hond uit het buitenland een goed leven te geven jouw eigen leven als eigenaar enorm beïnvloeden, zonder dat je je dat van tevoren had gerealiseerd.

De rol van stichtingen

Maar hoe weet je nou van tevoren of de hond die je voor ogen hebt bovenstaande problemen heeft en of de hond goed kan functioneren in jouw gezin? Hier is een grote rol voor de stichtingen die honden uit het buitenland halen weggelegd. Helaas blijkt de informatie vanuit de stichting echter regelmatig onvoldoende of onjuist. Vaak vertellen mensen dat de stichting de hond heeft aangeprezen als leuke, sociale hond die prima met mensen/honden etc. zou kunnen.

Ook zijn er verhalen over bussen vol honden die rechtstreek uit het buitenland komen en bij aankomst zo uit de bus aan de nieuwe eigenaren worden overhandigd, zonder dat bekend is wat voor gedrag de hond vertoont.

Natuurlijk hebben de meeste stichtingen echt geen slechte bedoelingen, maar ontbreekt het simpelweg aan de kennis om een goede gedragsbeoordeling uit te voeren en een inschatting te kunnen maken van de plaatsbaarheid van een buitenlandse hond. De meeste stichtingen worden gerund door goedbedoelende maar te weinig geschoolde vrijwilligers die de risico’s vaak onderschatten. Gelukkig zijn er ook stichtingen met goed opgeleide mensen die de honden in het land van herkomst streng selecteren en alleen de honden die daarvoor geschikt zijn naar Nederland halen.

Conclusie

Dit artikel is niet bedoeld om het adopteren van buitenlandse honden te veroordelen. Wij als gedragstherapeuten zien echter te vaak mensen en gezinnen die enorm teleurgesteld zijn en niet de hond hebben gekregen die ze hadden verwacht. Deze mensen doen vervolgens vaak alles voor hun hond, passen hun leven aan en trainen zich een ongeluk om het gedrag te verbeteren, of kiezen ervoor om de hond te herplaatsen. Voor zowel mens als hond betekent dit echter beide een hoop stress welke voorkomen had kunnen worden als er realistische verwachtingen én een degelijk selectieproces waren geweest.

De namen van de honden uit de praktijkvoorbeelden zijn veranderd vanwege privacy-redenen.

Bronnen

by

Het belang van probleemoplossend vermogen bij honden

In het geval van mensen wordt dit omschreven als de vaardigheid om problemen te signaleren en zelf een oplossing voor het probleem te kunnen bedenken. Eigenschappen die hierbij belangrijk zijn: analytisch vermogen, creativiteit, doorzettingsvermogen, proactief zijn en samenwerken.

Ook bij honden blijkt probleemoplossend vermogen een belangrijke rol te spelen in de manier waarop zij op situaties reageren en hoe ze met bepaalde prikkels omgaan. Zo blijkt bijvoorbeeld dat er een relatie is tussen weinig probleemoplossend vermogen en bepaalde gedragsproblemen.

Optimisten en pessimisten

Honden die angstproblemen hebben, zoals scheidingsangst en fobieën, blijken namelijk ander gedrag te laten zien bij het oplossen van een probleem dan niet-angstige honden. Dit blijkt uit een onderzoek uit 2013 van Passalacqua et al., waarin angstige en niet-angstige honden aan een aantal testen werden blootgesteld, waarbij in beide groepen overigens precies dezelfde rassen vertegenwoordigd waren.

Bij de eerste test werd er een plastic bakje met gaatjes erin over voer geplaatst dat de honden gemakkelijk opzij konden schuiven of omver konden gooien. Opvallend was dat dit slechts 26% van de angstige honden lukte bij de eerste poging, en bij maar liefst 63% van de niet-angstige honden.

Bij de tweede test werd het bakje vastgeschroefd, zodat de puzzel onmogelijk werd en het voer niet bemachtigd kon worden, wat de honden ook probeerden. Hierbij waren ook interessante verschillen te zien tussen beide groepen: de angstige honden gaven veel sneller op en gingen ver (> 2 meter) van het object weg staan, terwijl de niet-angstige honden gefrustreerd raakten en de aanwezige mensen probeerden te bewegen om hen te helpen. De angstige honden bleven bovendien in beide testen eerst veel langer staren naar de puzzel dan de niet-angstige honden.

De onderzoekers concluderen dan ook dat angstige honden minder proactief zijn en meer moeite hebben met het bedenken van oplossingen bij problemen. Ze worden eerder passief en kiezen dan voor het vermijden van moeilijke situaties.

Ook duidt het staren naar een nieuw object voordat het benaderd wordt erop dat deze honden een nieuwe situatie eerder als iets potentieels negatiefs of bedreigends ervaren dan de niet-angstige honden. De angstige honden toonden dus veelal een meer pessimistische houding (‘het glas is halfleeg’) dan de niet-angstige honden.

“S. is een al wat oudere hond die niet zo van gekke ondergronden houdt. Na een aantal lessen detectie, waarvan S. heel erg blij wordt, durft hij echter overal op te klimmen om de geur te vinden.”

Trainen van probleemoplossend vermogen

Uit een aantal andere onderzoeken blijkt echter dat ook deze honden kunnen leren om beter te worden in het oplossen van problemen én om meer optimistisch te worden.

Zilocchi et al. (2016) hebben honden die angstig waren voor onbekende mensen aan verschillende testen met vreemden blootgesteld. Een deel van de honden kreeg vervolgens gedurende 60 dagen één keer per week een puzzel voorgeschoteld die steeds iets moeilijker werd. Denk hierbij aan een opgerolde handdoek met voertjes, een handdoek met voertjes waar een rekje overheen is gezet etc.

Na 60 dagen werden alle honden opnieuw getest en bleken de honden die de puzzels hadden gedaan veel minder angstig te reageren dan de controlegroep, waarbij geen verschil met de eerste test te zien was.

“H. is een hond die erg bang is voor geluiden. Bij de minste of geringste knal of piep schiet hij in de stress. Na een jaar detectietraining is hij er echter veel sneller uit te halen en gaat hij door met zoeken, terwijl hij voorheen bevroor.”

Begin 2019 verscheen er een onderzoek van Alexandra Horowitz en Charlotte Duranton waaruit eenzelfde beeld naar voren komt. Hierbij werden honden specifiek getest op hoe optimistisch of pessimistisch ze waren.

Om dit te testen werd het volgende gedaan: de honden werd eerst geleerd dat wanneer er een voerbak aan de rechterkant werd gezet, hier altijd voer in zat en dat als er een bak aan de linkerkant werd neergezet hier geen voer in zat. Na een aantal herhalingen wisten alle honden dit en benaderden ze de bak als deze aan de linkerkant stond niet meer. Op dat moment vond de daadwerkelijke test plaats: wat doen honden als de bak (die in dit geval leeg was) opeens in het midden wordt neergezet? Denken ze dan dat er wel of geen voer in zit? De honden die dachten van wel werden optimistisch genoemd, de honden die dachten van niet, pessimistisch.

Vervolgens ondergingen de honden twee weken lang een verschillend trainingsregime. Eén groep honden kreeg een variatie aan volgoefeningen aangeboden. De andere groep kreeg neuswerkoefeningen in de vorm van het vinden van voer in boxen die later ook in een ruimte werden verspreid.

Na deze twee weken werden de honden opnieuw getest. De uitkomst was opvallend: de honden die neuswerkoefeningen hadden gedaan gingen sneller naar de bak als deze in het midden stond dan bij de eerste test twee weken eerder en waren dus optimistischer geworden, terwijl dat bij de groep die de volgoefeningen hadden gedaan niet zo was. De conclusie van de onderzoekers was dan ook dat neuswerk honden optimistischer maakt én dat honden door neuswerk meer autonoom en betere probleemoplossers worden.

“D. is een buitenlandse hond die veel situaties spannend vindt en dan bevriest. Met behulp van detectie heeft hij echter geleerd om meer vertrouwen in zijn omgeving te hebben en meer zelfstandig op onderzoek uit te gaan.”

Conclusie

Onderzoek laat dus zien dat een goed probleemoplossend vermogen kan helpen om gedragsproblemen te verminderen. Neuswerk blijkt hiervoor tevens een hele geschikte activiteit en kan honden een positievere instelling geven waardoor zij de wereld als minder bedreigend ervaren. Dit biedt interessante mogelijkheden voor de behandeling van honden met angstproblemen.

Meer weten?

Wil je meer weten over neuswerk? Bezoek dan ook eens www.argosscentworkacademy.nl.

Bronnen

Duranton, C. & Horowitz, A. “Let me sniff! Nosework induces positive judgment bias in pet dogs”, Applied animal behaviour science 211 (2019) pp. 61-66
Passalacqua, A. et al. “Different problem-solving strategies in dogs diagnosed with anxiety-related disorders and control dogs in an unsolvable task paradigm”, Applied animal behaviour science (2013)
Zilocchi, M. et al. “Problem solving games as a tool to reduce fear of strangers in dogs”, Dog behavior 1 (2016)

by

Wat doet een gedragstherapeut?

Loop jij met je hond tegen problemen aan en wil je hulp om het gedrag van jouw hond te veranderen? Dan kan een gedragstherapeut voor honden je mogelijk helpen. In dit artikel lees je wat je kunt verwachten van een hondengedragstherapeut.

De juiste expert vinden

Gedragsproblemen bij honden zijn er in allerlei soorten en maten. Heb je een hond die trekt aan de lijn of niet zo goed komt als je roept? Dan zal het volgen van een cursus of privétraining op een hondenschool waarschijnlijk een goede oplossing zijn. Let er wel altijd op dat er les wordt gegeven door gediplomeerde kynologisch instructeurs. Heeft jouw hond echter problemen zoals angst voor geluiden, niet alleen kunnen zijn, blaffen naar andere honden of mensen? Dan kun je beter een gedragstherapeut raadplegen.

Het vinden van een goede gedragstherapeut is echter nog niet zo eenvoudig, want er zijn heel veel mensen die zich gedragstherapeut, gedragsdeskundige, hondenfluisteraar of hondenspecialist noemen. Dit beroep is namelijk niet beschermd en iedereen mag zich zo noemen, ook zonder daarvoor de benodigde papieren te hebben. Je kunt helaas dus ook een zelfbenoemde ‘expert’ treffen die niet goed geschoold is en zelfs gebruik maakt van methoden die bewezen schadelijk zijn en het gedrag van honden dramatisch kunnen verergeren. Denk hierbij met name aan methoden die vooral gebaseerd zijn op de dominantietheorie en op correcties, zoals prikken in de zij, sliplijntjes waaraan je een ruk moet geven of het gebruik van stroombanden.

Een goede gedragstherapeut heeft een gedegen opleiding gevolgd. Er zijn verschillende goede opleidingen tot gedragstherapeut in Nederland. Als de expert deze opleiding met goed gevolg heeft voltooid, kun je ervan uitgaan dat deze beschikt over de juiste kennis. Echter, het is als hondeneigenaar heel lastig om erachter te komen of de expert die je op het oog hebt ook daadwerkelijk een opleiding heeft voltooid. Vaak staat er op de website van de expert een hele lijst aan gevolgde cursussen, maar niet zelden zijn dat slechts onderdelen van verschillende opleidingen en is er geen diploma behaald. Vergelijk het met iemand die zich advocaat noemt en een groot aantal losse gevolgde colleges en LOI-cursussen opsomt. Dit kan best een flinke lijst worden, maar een daadwerkelijk einddiploma is nooit behaald.

Wat echter wel een goede garantie geeft van het opleidingsniveau van een gedragstherapeut, is een lidmaatschap van een beroepsvereniging. Alleen wanneer iemand volledig gediplomeerd is, kan hij of zij zich hierbij aan sluiten. In Nederland biedt lidmaatschap van de volgende beroepsverenigingen de garantie dat iemand voldoende geschoold is:

Wat kun je verwachten van een gedragstherapeut?

Gediplomeerde gedragstherapeuten zijn geschoold om eerst de oorzaken van gedrag uit te pluizen. Je zult dus in dat geval meestal eerst een uitgebreid vragenformulier ontvangen om in te vullen en de gedragstherapeut zal door vragen te stellen achter de onderliggende oorzaken proberen te komen. Dit gebeurt veelal in de vorm van een consult waarbij de gedragstherapeut een afspraak met je inplant en de hond ook zelf kan observeren. Vervolgens volgt er een uitgebreide uitleg over waarom de hond het probleemgedrag laat zien. Op basis daarvan geeft een gedragstherapeut adviezen over of en zo ja hoe het gedrag kan worden veranderd. Een gedragstherapeut zal dus in het algemeen niet zelf de hond gaan trainen, maar je adviseren over hoe jij zelf het gedrag kunt ombuigen. Je zult dus zelf met de adviezen aan de slag moeten om resultaat te zien!

Deze adviezen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit medisch onderzoek laten doen, veranderingen in de voeding, het gebruik van medicatie, manieren om het gedrag tijdelijk te voorkomen, training, herplaatsing etc. Gedragstherapeuten die bij bovengenoemde beroepsorganisaties zijn aangesloten zullen bovendien extreem terughoudend zijn met het adviseren van correctiemiddelen als slipkettingen, prikbanden, sliplijnen die hoog in de nek worden aangebracht, prikken in de zij, op de rug gooien, schreeuwen tegen de hond, slaan etc.

Een goede gedragstherapeut biedt ook nazorg zodat je tijdens de therapie vragen kan stellen of kan overleggen als iets toch niet zo gaat als verwacht. Dit kan telefonisch zijn, mailcontact of het afspreken van extra trainingssessies.

Teleurstelling voorkomen

Natuurlijk is het ook heel belangrijk dat jij als eigenaar een goed gevoel hebt bij de gedragstherapeut. Bel of mail als je op zoek bent naar een expert die bij je past en maak op die manier kennis. Dan kun je ook vragen stellen over de werkwijze, de kosten, de visie van de gedragstherapeut etc. Meestal is gedragstherapie een langdurig traject waarbij je veel contact zult hebben met de therapeut. Kies dus iemand die je aardig vindt en waar je vertrouwen in hebt.

Wees ook realistisch in je verwachtingen. Een gedragstherapeut kan het probleem van jouw hond niet oplossen maar geeft slechts adviezen en begeleiding. Uiteindelijk zal je zelf de adviezen in de praktijk moeten toepassen en bereid moeten zijn om serieus en vaak langdurig te werken aan het gedrag.

by

De beste leeftijd voor de plaatsing van een pup

De meeste pups verlaten het nest op een leeftijd van 8 weken. Volgens de wet mag dit zelfs al vanaf 7 weken (mits de pup in Nederland is geboren). Maar wat is nou de beste leeftijd voor een pup om het nest te verlaten?

Oude onderzoeken

De wettelijke grens van 7 weken is niet zomaar bepaald, maar is met name gebaseerd op onderzoeken uit de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Deze onderzoekers constateerden dat pups in de periode tussen 6-8 weken oud het gemakkelijkst vreemdelingen benaderden en het minst terughoudend waren. Ze zouden op deze leeftijd dus het snelst een band vormen met de nieuwe eigenaar en daarom heeft men in de jaren ’70 geconcludeerd dat dit de optimale periode is voor een pup om het nest te verlaten.

Later bleek echter dat het verlaten van het nest op een leeftijd van 6 weken tot veel problemen leidt bij pups: de pups die op deze leeftijd werden geplaatst vielen af, hadden meer stress en hadden meer gezondheidsproblemen dan pups die later waren geplaatst. Uit onderzoek uit 2011 blijkt bovendien dat pups die met 6 weken het nest verlieten veel meer gedragsproblemen hadden op volwassen leeftijd dan pups die met 8 weken het nest hadden verlaten.

Plaatsing later dan 8 weken

Hoewel er tussen verschillende rassen en individuele fokkers grote verschillen bestaan in de leeftijd waarop pups het nest verlaten, is 8 weken de meest voorkomende leeftijd waarop nieuwe eigenaren de pup mee naar huis nemen. Toch zijn er aanwijzingen dat ook 8 weken niet de ideale leeftijd is voor de plaatsing van de pup.

Ten eerste doet zich met 8 weken een gevoelige periode voor waarin pups enorm sensitief zijn en stressvolle prikkels heftiger binnenkomen. Een verhuizing naar een nieuwe eigenaar is uiteraard voor elke pup best een stressvolle gebeurtenis die op een leeftijd van 8 weken dus veel indruk kan maken.

Daarnaast zijn de zindelijkheid en de bijtrem met 8 weken vaak nog onderontwikkeld: pas met 8,5-9 weken ontwikkelt een pup een voorkeur voor een bepaalde ondergrond om zich te ontlasten, en het spelen met nestgenoten en de moederhond zorgt dat de bijtrem tot stand komt en pups leren hun bijtkracht te beheersen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de meest gehoorde problemen van nieuwe pupeigenaren gaan over zindelijkheid en bijtgedrag.

Als we kijken naar hoe de scheiding verloopt als er geen menselijke inmenging is, blijkt bovendien dat pups van wilde honden tussen de leeftijd van 5-12 weken stapsgewijs steeds onafhankelijker worden van de moeder. Het drinken van melk bij de moeder wordt in deze periode langzaam afgebouwd en de pups gaan vast voedsel eten. Echter, pas op een leeftijd van 10-12 weken verlaten de pups ook daadwerkelijk zelf de plek waar ze geboren zijn.

Het belang van socialisatie

Er zou dus iets voor te zeggen zijn om pups pas met een week of 10 naar de nieuwe eigenaar te laten gaan. Echter, uit een Fins onderzoek uit 2017 blijkt dat pups die later dan 8 weken waren geplaatst wel meer gedragsproblemen zoals angst en agressie naar bezoek en andere honden vertoonden. Hier komt het belang van een goede socialisatie dus naar voren.

De eerste socialisatieperiode vindt bij honden plaats van 5-12 weken oud. In die periode moet een hond met allerlei prikkels waar hij ook in zijn latere leven mee te maken krijgt, positieve ervaringen hebben opgedaan. Als dat niet gebeurt kan er angst en/of agressie ontstaan naar deze prikkels.

Wanneer een pup dus tot 10 weken of zelfs langer bij de fokker blijft, is het noodzakelijk dat de fokker wel een intensief socialisatieproces heeft doorlopen met elke individuele pup. Natuurlijk is het voor een fokker veel moeilijker om evenveel socialisatie te bieden aan een pup wanneer deze dit bij een heel nest moet doen dan voor een pupeigenaar die zich kan concentreren op één pup. Hoewel het voor de ontwikkeling van een pup dus beter kan zijn om deze later dan 8 weken het nest te laten verlaten, moet er in dat geval wel grondig en uitgebreid gesocialiseerd worden om gedragsproblemen te voorkomen.

Conclusie

Hoewel men aanvankelijk dacht dat 7-8 weken de ideale leeftijd was voor een pup om het nest te verlaten, laat nieuw onderzoek zien dat plaatsing op iets latere leeftijd de voorkeur heeft. Wellicht is het dus tijd om de gebruikelijke abrupte scheiding van moeder en nestgenoten op een leeftijd van 7-8 weken te herzien en te kijken of het niet mogelijk is om de socialisatie in deze periode te laten plaatsvinden zónder dat de pups op deze gevoelige leeftijd naar de nieuwe eigenaar verhuizen.

Meer weten?

Wil je meer info over de keuze voor een hond of de beste start voor jouw pup? Volg dan onze online lezing ‘Ik wil een hond!’ of lees ons e-book over socialisatie.

Bronnen

M. Hurt et al., “Implications of weaning age for dog welfare” (2015)
O. Jokinen et al., “Homing age influences the prevalence of aggressive and avoidance-related behaviour in adult dogs”, Applied animal behaviour science 195 (2017) pp. 87-92
K. Overall, Manual of clinical behavioral medicine (2013)
L. Pierantoni, M. Albertini & F. Pirrone, “Prevalence of owner-reported behaviours in dogs separated from the litter at two different ages”, Veterinary Record 169 (2011) pp. 648
C.J. Pfaffenberger et al., Guide dogs for the blind: their selection, development and training (1976)
J.P. Scott & J.L. Fuller, Genetics and the Social Behavior of the Dog (1965)
J. Serpell et al., “Becoming a dog: early experience and tehdevelopment of behavior”, in: ed. J. Serpell, The domestic dog (2017) pp. 93-117
J.M. Slabbert & O.A. Rasa, “The effect of early seperationfrom the mother on pups in bonding to humans and pup health”, Journal for the South African Veterinary Association 64 (1993) pp. 4-8

by

Leven als kat en hond

Menig Nederlands huishouden heeft zowel katten als honden in huis. Toch is het vredig samengaan van beide dieren, zoals het spreekwoord ‘leven als kat en hond’ al aanduidt, niet vanzelfsprekend. De introductie van beide dieren is hierbij sterk bepalend. Maar hoe pak je dat het beste aan?

Waarom zijn er vaak problemen tussen honden en katten?

Katten en honden zijn beide gedomesticeerde roofdieren maar verschillen verder enorm van elkaar, ook qua gedrag. Een kat die zijn staart recht omhoog draagt en op je af loopt geeft bijvoorbeeld aan dat hij vriendelijk is en je even gedag komt zeggen. Een hond met diezelfde houding is daarentegen vaak gespannen. Een hond die zijn staart iets lager houdt en daarbij rustig kwispelt met het uiteinde is vriendelijk en kalm. Een kat met dezelfde houding en een langzaam zwiepende staart is geïrriteerd en hoe harder hij kwispelt hoe meer je op moet passen…

Katten die zich bedreigd voelen en daardoor angstig zijn, kunnen blazen. Hierbij ontbloot hij zijn tanden en met een wijd opengesperde bek blaast hij de bedreiging weg. Voor een hond is dit een vreemde gewaarwording en vooral jonge, onbesuisde honden zullen – na een kort schrikmoment – het blazen eerder zien als iets dat verder onderzocht moet worden dan als een serieuze bedreiging. En daar zit nou net het probleem: nieuwsgierige speelse honden die de bedreigingen van een angstige kat niet goed interpreteren en daardoor averechts handelen. De kat kiest eieren voor zijn geld en sprint weg, met als gevolg: de ultieme beloning voor de hond! Want wat is er nou leuker dan ergens achteraan jagen?

Hoe voorkom je problemen?

Om problemen te voorkomen is het dus belangrijk dat honden en katten elkaars taal leren begrijpen. Het probleem zit trouwens niet altijd aan de kant van de hond. Katten die niet met honden zijn gesocialiseerd of katten die een nare ervaring met honden hebben gehad, zien honden mogelijk als een bedreiging en kunnen vluchten of agressie inzetten, ook zonder dat de hond iets doet. Met zulke katten is voorzichtigheid geboden want ze kunnen aanzienlijke schade aanrichten bij een hond! Weet je van tevoren dat jouw kat problemen heeft met honden, schakel dan een gediplomeerd kattengedragstherapeut in alvorens je een hond introduceert.

Om de introductie van de nieuwe huisgenoot soepel te laten verlopen en problemen te voorkomen, zijn ook onderstaande stappen aan te bevelen.

Voorbereiding op de komst van de hond/kat

Indien je de mogelijkheid hebt, bijvoorbeeld wanneer de nieuwe huisgenoot bij een fokker vandaan komt, zou het mooi zijn om de dieren aan elkaars geur te laten wennen voordat ze elkaar daadwerkelijk ontmoeten. Je kunt een week voordat de nieuwe bewoner in huis komt een handdoekje met de geur van de kat bij de hond leggen en vice versa. Reuk werkt als enige zintuig direct in op de amygdala (het gedeelte in de hersenen waar emoties en herinneringen worden verwerkt) en speelt een grote rol bij het leggen van associaties. Een mooie kans dus om de socialisatie en gewenning al in gang te zetten!

Beide dieren moeten zich daarnaast veilig voelen als ze eenmaal bij elkaar in huis zijn. Dit kun je bevorderen door aparte ruimtes in te richten waar het andere dier niet zomaar bij kan. De hond of kat die al bij je woont laat je bij voorkeur al geruime tijd voor de komst van de nieuwe huisgenoot wennen aan deze aparte ruimte. Dit kun je doen door de kat regelmatig in een aparte kamer te laten verblijven, of door de hond alvast het verblijven in een afgezet stuk in de huiskamer aan te leren. Hiervoor kun je bijvoorbeeld hekjes of een ren plaatsen. Idealiter sluiten beide ruimtes wel op elkaar aan zodat hond en kat elkaar kunnen ruiken en horen en zo aan elkaar kunnen wennen.

Een goede introductie

En dan is de dag daar: de nieuwe hond of kat komt thuis! Zet de eerste bewoner in de aparte ruimte en geef dan de nieuwe bewoner de kans om zijn of haar ruimte te ontdekken. Voor katten betekent dit dat je het reismandje op een overzichtelijke plek in de ruimte neerzet en de kat daar op zijn eigen tempo uit laat komen. Geef hem de tijd om alles eens grondig te bekijken en te besnuffelen. De beide dieren maken op dit moment dus nog geen contact: eerst wordt er gezorgd voor een veilige plek.

Om vervolgens een positieve associatie te creëren tussen de dieren, kun je gebruikmaken van voer. Je kunt hond en kat tegelijkertijd en in elkaars nabijheid eten geven, maar wel zonder dat ze elkaar lastig kunnen vallen. Bijvoorbeeld aan weerskanten van een deur of hekje. Hierbij is het wel belangrijk dat beide dieren ontspannen zijn. Is dat niet het geval, vergroot dan de afstand. Doe dit elke maaltijd zo. Op deze manier leren de dieren dat het op korte afstand horen, ruiken en eventueel zien van elkaar voorspelt dat er iets heel lekkers volgt.

Wanneer beide dieren zich veilig voelen en dus voldoende ontspannen zijn in de aparte ruimtes, is het tijd om daadwerkelijk kennis met elkaar te maken. Afhankelijk van het karakter en temperament van beide dieren neem je hiervoor verschillende maatregelen. Zo kan het handig zijn om de kat even in een bench te zetten en/of de hond aan te lijnen. Katten vinden het vaak fijn om wat hoger te zitten: je kunt de kat bijvoorbeeld op de tafel zetten. Houd de veiligheid hierbij echter altijd in het vizier! Katten en honden kunnen elkaar gemakkelijk en ook ernstig verwonden als de stappen te snel worden gezet. Belangrijk is dat ze nergens toe gedwongen worden. Willen ze helemaal geen contact maken met elkaar? Dan is dat prima! Ga niet dwingen en pak de dieren niet op om ze bij elkaar te zetten. Mochten beide dieren los zijn, zorg dan voor een vluchtplek als een hoge kattenkrabpaal, een tafel of de trap en voorkom dat de dieren achter elkaar aan gaan jagen!

Wanneer ingrijpen

Op het moment dat je bij een van beide dieren ziet dat deze gespannen is of zich zelfs bedreigd voelt, angstig is of agressie inzet, dan grijp je direct maar op een rustige manier in. Probeer het dier dat zich op dat moment niet bedreigd voelt op een positieve en ontspannen manier even weg te roepen of af te leiden. Verbreek de spanning door het (oog)contact te verbreken en de afstand wat te vergroten. Maak van deze situatie een leermoment en creëer de volgende keer meer afstand of pas meer management toe door de hond bijvoorbeeld aan te lijnen. Voorkom in elk geval te allen tijde dat de dieren elkaar opjagen! Gebeurt dit laatste toch en lukt het je niet dit middels management te voorkomen, schakel dan zo snel mogelijk een gediplomeerd honden- en/of kattengedragstherapeut in.

Conclusie

Alvorens beide dieren te introduceren is het van belang jezelf in te lezen over zowel honden- als kattentaal. Voordat het nieuwe dier in huis komt ga je al aan de gang met positieve associaties en dit zet je gedurende de hele introductieperiode voort. Veiligheid van beide dieren staat voorop en beide dieren moeten zich in huis op hun gemak voelen, zonder zich bedreigd te voelen door de ander.

Wil je meer weten over kattentaal, kijk dan ook eens op deze website.

by

Het nut van supplementen

Voor een hond die angstig is, uitvalt, heel druk is, snel gestrest raakt of ander ongewenst gedrag vertoont, kunnen supplementen ondersteuning bieden en het gedrag verminderen. We leggen uit wat voedingssupplementen voor honden zijn, welke typen er zijn en wat je aan effect kan verwachten.

Wat zijn voedingssupplementen?

Misschien denk je bij natuurlijke supplementen gelijk aan homeopathische middelen of Bach bloesems. Toch zijn voedingssupplementen echt iets anders. Bij homeopathie wordt uitgegaan van het principe dat een stof die bepaalde symptomen veroorzaakt, deze symptomen ook kan genezen wanneer de stof in zeer sterk verdunde vorm wordt toegediend. Denk bijvoorbeeld aan iemand met traanogen. Deze zou, volgens de homeopathie, genezen door een hele kleine hoeveelheid ui – die traanogen veroorzaakt – in te nemen. Bij Bach bloesems staan de ideeën van Edward Bach centraal, die op intuïtie helende eigenschappen aan specifieke plantenextracten toedichtte. Ook hier wordt het extract zeer sterk verdund. Voor zowel homeopathie als voor Bach bloesems geldt echter dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat de middelen daadwerkelijk helpen. Dat neemt niet weg dat er al eeuwenlang veel mensen baat hebben bij deze middelen.

In dit artikel gaat het echter alleen over voedingssupplementen. Dat zijn bijvoorbeeld pillen, poeders of druppels die aan de normale voeding worden toegevoegd. De inhoud hiervan kan bestaan uit specifieke aminozuren (bouwstoffen van eiwitten), kruiden, vitaminen en mineralen of bepaalde vetzuren.

Welke typen voedingssupplementen zijn er?

Ten eerste zijn er supplementen die een specifiek bestanddeel van de normale voeding aanvullen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het aminozuur L-tryptofaan. Dit is een stof die het lichaam nodig heeft om in de hersenen serotonine te kunnen maken. Omdat serotonine invloed heeft op allerlei vormen van gedrag, zoals angst, agressie, stress, slaapgedrag en impulsiviteit wordt gedacht dat voedingssupplementen met tryptofaan een positieve werking hebben bij probleemgedrag. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het effect van tryptofaan, waaruit blijkt dat er inderdaad positieve effecten kunnen optreden. Vaak zitten er ook magnesium en B-vitaminen in supplementen die tryptofaan bevatten om de omzetting naar serotonine te ondersteunen.

L-theanine is een ander aminozuur dat positieve effecten kan hebben op met name angst en stress. Dit stofje komt van nature voor in groene thee en lijkt stoffen die in de hersenen zorgen voor rust en ontspanning (waaronder GABA) te verhogen en stoffen die zorgen voor onrust en angst te verlagen. Uit diverse onderzoeken is bij honden en katten inderdaad een positief effect gebleken, onder andere in de behandeling van angst voor mensen en angst voor geluiden zoals vuurwerk.

Ook bepaalde vetten kunnen helpen om het gedrag van de hond te verbeteren. Zo lijken Omega-3 vetzuren uit vis een positief effect te hebben op de hersenen en het leervermogen van honden. Ze zouden er dus beter trainbaar van kunnen worden en bovendien is het mogelijk dat agressie door Omega-3 vetzuren afneemt. Dit moet echter nog uitgebreider worden onderzocht.

Naast het aanvullen van specifieke voedingsbestanddelen, kunnen ook kruiden gebruikt worden ter ondersteuning van het verbeteren van een gedragsprobleem. Zo kan valeriaan zorgen voor betere slaap, kan St. Janskruid neerslachtigheid verminderen en werkt kamille (ook als geur) rustgevend.

Wat voor effecten kun je verwachten?

Natuurlijk is het niet zo dat het toedienen van een voedingssupplement het probleemgedrag van de hond volledig oplost. Wel kunnen supplementen ter ondersteuning dienen en het gedrag iets minder heftig maken, waardoor de hond makkelijker ander gedrag aan te leren is. Als je hond probleemgedrag vertoont, is het dus ook aan te raden om contact op te nemen met een gediplomeerd gedragstherapeut voor honden die je op maat advies kan geven.

Bovendien is het toedienen van supplementen niet altijd onschuldig, zeker niet als je hond medicatie krijgt. In dat geval moet je altijd eerst je dierenarts raadplegen voordat je begint met een supplement. St. Janskruid bijvoorbeeld kan de werking van geneesmiddelen versterken, met alle risico’s van dien.

Conclusie

Het gebruik van voedingssupplementen kan bijdragen aan het verminderen van probleemgedrag bij honden. Echter, bij probleemgedrag is overleg met een dierenarts en een gediplomeerd gedragstherapeut altijd aan te bevelen. Een supplement alleen zal nooit het gedrag van jouw hond drastisch veranderen, maar kan zeker ondersteuning bieden en bijdragen aan een oplossing.

Wil je meer weten over supplementen? Kijk dan eens op de website en in de webwinkel van www.aminocalm.nl. Hier vind je allerlei soorten supplementen en kun je persoonlijk advies vragen.

by

Trekken aan de lijn

We vinden het allemaal fijn om ontspannen te kunnen lopen met een hond die aandacht heeft voor jou. Ook omdat jij je hond begeleidt in het verkeer, en andere (gevaarlijke) situaties die de hond zelf niet goed kan inschatten, is het belangrijk dat jij als eigenaar enige controle hebt.

Dominantie?

Voorheen werd vaak gezegd dat een trekkende hond dominant is, dat hij geen respect heeft voor de eigenaar en dat hij probeert de leiding over te nemen. Gelukkig komen steeds meer trainers hierop terug en durven we te zeggen dat het trekken aan de lijn veelal een trainingsprobleem is van de eigenaar. Een hond die trekt aan de lijn doet dit namelijk omdat het meestal werkt: hij heeft geleerd dat als hij maar hard genoeg trekt, hij uiteindelijk wel zal komen waar hij heen wil. Een klassiek voorbeeld van het leren van consequenties van eigen gedrag (actief leren). Kijk eens kritisch naar jezelf: hoe vaak komt het voor dat je je hond láát trekken omdat jij denkt dat hij zo graag naar dat grassprietje wil of vast zo nodig moet plassen of andere honden zó ontzettend leuk vindt en alleen maar even gedag wil zeggen?

Voorkomen

Idealiter wordt het trekken aan de lijn dus gewoonweg nooit aangeleerd. Krijg je een nieuwe hond, of dit nou een pup of herplaatser is, zorg dan dat je zelf geen bijdrage levert aan het trekken. Dit betekent dat je zelf niet meeloopt zodra je hond een bepaalde kant op trekt. Maar het betekent ook dat jij zelf niet aan de lijn trekt! Zorg ervoor dat het normaal is voor de hond om met een ontspannen lijn te lopen, zonder spanning op de riem. Wellicht komt de vraag bij je op: hoe zit het dan met flexlijnen? Met een flexlijn is het inderdaad lastig om een hond te leren om netjes naast te lopen. Wel is het vaak fijn voor de hond op momenten dat je wat meer bewegingsvrijheid wil kunnen bieden, maar daar kun je eventueel ook een langere lijn voor gebruiken.

Bij het voorkomen van het trekken aan de lijn, is het dus belangrijk dat wanneer de hond trekt, de eigenaar direct stil blijft staan. Zo leert de hond dus ook dat trekken geen zin heeft: het trekken aan de lijn brengt hem niet waar hij heen wil.

Tips voor het wandelen:

● Neem een geschikte lijn. Als je lijn maar 1 meter lang is, is het bijna onmogelijk voor je hond om niet te trekken. Een lijn van ca. 2 meter is voor je hond al veel fijner.

● Gebruik materiaal waarmee je je hond met gemak kunt houden als hij trekt. Zo kan een tuigje waarbij de riem op de rug wordt vastgemaakt ertoe leiden dat de hond veel meer kracht kan zetten. Een halsband of tuig met ring op de borst kan jou dan meer houvast geven.

● Houdt tijdens het wandelen je arm/hand waarmee je de riem vast hebt tegen je buik. Hiermee voorkom je dat je de hond een extra meter ruimte geeft door automatisch je arm mee te bewegen in zijn richting.

● Wanneer de hond naar voren trekt sta je direct en volledig stil (dus je hand blijft ook op je buik!). Als je hond opzij of naar achteren trekt loop je gewoon rustig door, eventueel met een verbale aanmoediging om mee te lopen.

● Als de hond, nadat je bent stil gaan staan, zelf de spanning van de lijn haalt door bijvoorbeeld om te kijken, een stapje terug te doen of zijn hoofd te draaien dan loop je zelf pas weer door en beloon je na een paar passen. Gaat de hond zitten aan het einde van de lijn, dan blijf je ook staan en wachten totdat hij zelf weer op gaat staan en als er op dat moment geen spanning op de lijn staat loop je verder. Dit doen we zo omdat je anders in een cirkeltje terecht komt: de hond trekt > jij staat stil > de hond gaat zitten > jullie lopen een pas > de hond trekt > etc.

● Wanneer de hond tijdens de wandeling uit zichzelf contact met je maakt als hij naast je loopt door je aan te kijken, dan moet je dit absoluut belonen met een vrolijke stem en/of een voertje.

● Wanneer je besluit een andere kant op te gaan, noem dan eerst even de naam van de hond en verander pas van richting zodra je de hond zijn aandacht hebt en hij dus met een ontspannen lijn mee kan lopen.

Laat je hond weten welk gedrag wél gewenst is en wat er van hem verwacht wordt.
Wacht niet met communiceren of reageren tot je hond de fout in gaat.

Wanneer je hond trekt

Als je hond trekt, wacht je dus in principe totdat hij zelf de spanning van de lijn haalt. Zodra hij dit doet praat je tegen hem (“Goed zo, netjes!”) en loop je een aantal stappen al pratend door. Heeft hij die stappen netjes meegelopen, dan beloon je dit door een voertje te geven.

Als je geen mogelijkheid hebt om stil te gaan staan wanneer de hond trekt, bijvoorbeeld omdat de hond op het moment te moe is of juist te veel energie heeft, of een bekend persoon of andere hond ziet, dan kun je de volgende oplossingen toepassen:

● Til de hond op en loop het stukje naar bijv. de bekende persoon of de voordeur.

● Loop achteruit naar bijv. de persoon of de voordeur en blokkeer de hond met je lichaam. Op deze manier kan je zijn aandacht beter vasthouden en je voorkomt dat hij trekt.

● Neem een speeltje mee op de wandeling. Als je dan in een moeilijke situatie komt waarin de hond trekt en je hem met het stoppen niet kunt bereiken, dan kun je het speeltje inzetten als trekspel en al spelend samen vooruit komen.

● Laat de hond los. Let op: doe dit alleen wanneer de situatie veilig is en wanneer de hond op dat moment geen ongewenst gedrag vertoont! Wanneer hij door middel van trekken aan de lijn heeft aangegeven ergens heen te willen, zorg dan dat hij niet meer trekt, aandacht heeft voor jou door hem bijvoorbeeld netjes te laten zitten en geef hem eerst een ‘vrij’ commando voordat hij daadwerkelijk weg mag lopen.

Zorg er dus in ieder geval voor dat je je hond op geen enkel moment volgt wanneer er spanning staat op de lijn.

Iets anders dan een trainingsprobleem?

In de meeste gevallen is trekken aan de lijn, zoals boven beschreven, aangeleerd. De eigenaar volgt wanneer er spanning op de lijn staat. Maar een andere reden om te trekken is angst: als je hond het buiten spannend vindt, is rustig en ontspannen wandelen niet mogelijk. De hond trekt dan omdat hij uit de situatie wil en een veiligere plek zoekt. Dit kun je bijvoorbeeld merken als je hond op de terugweg naar huis ineens harder trekt of als hij gaat trekken om weg te komen van bepaalde prikkels, zoals andere honden of verkeer.

Daarnaast kunnen honden ook erg gaan trekken als ze uitvallen naar andere honden of mensen. Vaak wordt er dan ook geblaft of gegromd. Een derde dieperliggende reden voor trekken aan de lijn is najaaggedrag, waarbij de hond heel erg gefocust kan zijn op katten of andere prikkels waar hij achteraan wil.

In deze gevallen is er meestal dus iets meer aan de hand dan alleen een trainingsprobleem en zul je ook het onderliggende probleem aan moeten pakken. Verdiep je goed in de communicatie en lichaamstaal om te kunnen inschatten of een van deze zaken een rol speelt en schakel in dit geval deskundige hulp in.

by

Hondentaal

Honden communiceren grotendeels door middel van hun lichaam en hun eigen hondentaal. Een oortje naar voren of naar achteren, het likken van de neus, een voorpoot omhoog, weet jij wat jouw hond tegen je zegt? In dit artikel en bijbehorende video leer je kijken én luisteren naar je hond!

Communicatie

Honden spreken hun eigen taal. Een klein deel daarvan is vocaal zoals piepen, grommen, blaffen en huilen, maar een veel groter deel gebeurt non-verbaal. Oftewel, via lichaamstaal. Deze lichaamstaal moeten wij mensen leren lezen en begrijpen willen we een goede band op kunnen bouwen met onze hond. Hoe kun je immers vertrouwen in elkaar krijgen als je als eigenaar de vele signalen die een hond laat zien om aan te geven dat hij iets niet leuk, of misschien zelfs spannend vindt, niet oppikt? Tijd dus om jezelf eens te verdiepen in de verschillende communicatiesignalen van je hond.

Video's

In onderstaande video vind je een aantal voorbeelden van hoe een hond aangeeft een situatie niet fijn te vinden. Een paar van de signalen zet de hond heel bewust in, vaak om degene tegenover hem te laten weten dat hij niet op zoek is naar een conflict. Andere signalen vertoont de hond onbewust en hebben te maken met de aanmaak van bepaalde stresshormonen, zoals (non-)adrenaline.

Ook aan de staart van de hond kun je veel aflezen over hoe de hond zich voelt. Zo is een kwispelende hond lang niet altijd een blije hond. In onderstaande video leer je meer over de verschillende soorten kwispels die een hond kan laten zien.

Wanneer je deze signalen ziet bij je eigen hond, zeker wanneer er meerdere signalen op elkaar volgen, realiseer je dan dat hij op deze manier probeert te communiceren. Hij geeft aan iets niet prettig te vinden. Het is dan aan jou als eigenaar om hier iets mee te doen. Haal je hond uit de situatie!

Alle honden spreken deze taal

Tenslotte is het ook heel nuttig om te letten op de lichaamstaal van andere honden. Wanneer je op een stoep loopt en er nadert een hond die tongelt zodra hij jouw hond ziet, van je hond wegkijkt en begint te snuffelen op de grond, opkijkt naar je hond en zijn pas inhoudt, weet dan dat deze hond de situatie erg spannend vindt en kies ervoor om met een boog om deze hond heen te lopen. Een frontale ontmoeting kan dan namelijk al snel escaleren in een confrontatie waar misschien beide honden een negatieve ervaring aan overhouden.

Hou wel rekening met rasverschillen. Een mopshond kan bijvoorbeeld geen hoge of lage staarthouding hebben. En wat voor een Duitse Herder een neutrale houding is, kan voor een Friese Stabij al hoog zijn. Ook kan dit per individu verschillen, probeer dus te achterhalen wat de neutrale houding van jouw hond is.

De stressladder

In onderstaand overzicht (de stressladder) is te zien welke gedragingen en signalen agressie kunnen voorspellen. De ladder loopt van onder, in het groen, naar boven, in het rood. Belangrijk is om te weten dat niet alle honden al deze signalen laten zien. Sommige honden beginnen direct in het oranje/rode gedeelte, maar in de meeste gevallen zijn eerdere signalen wel van toepassing geweest. Ook kunnen signalen worden overgeslagen of niet meer worden vertoond omdat deze eerder zijn genegeerd of zelfs gecorrigeerd.

Meer weten?

Wil je meer weten over hondentaal? Volg dan onze lezing, waarin we je aan de hand van heel veel videomateriaal leren kijken naar hondentaal. Je kunt de lezing volgen vanuit huis, wanneer het jou uitkomt!

by